«Οι ιθαγενείς δεν έχουν καμία θέση στην πρωτεύουσα» λέει η αυτόκλητη καινούργια «πρόεδρος» της Βολιβίας. Από τον Γιώργο Μιχαηλίδη
Από εχθές το βράδυ που είδα αυτό το βίντεο, δεν μπορώ να το ξεχάσω.DOCTV.GR
21 Νοεμβρίου 2019
Χιλιάδες άνθρωποι τρέχουν στους δρόμους της φτωχότερης συνοικίας (Ελ Άλτο) της πρωτεύουσας της Βολιβίας, Λα Παζ, φωνάζοντας: «τώρα ναι, εμφύλιος πόλεμος!» (ahora si, guerra civil!). Όταν το είδα την πρώτη φορά ανατρίχιασα. Ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι και γιατί ζητούν κάτι τέτοιο για τη χώρα τους; Είναι οι φτωχοί, καθημερινοί άνθρωποι της χώρας, ανάμεσά τους πολλοί ιθαγενείς Βολιβιάνοι που αποτελούν τουλάχιστον το 20% του συνολικού πληθυσμού της χώρας. Ας δούμε γιατί τρελάθηκαν όλοι αυτοί.
Στη Βολιβία, ο επί μια 15ετία εκλεγμένος πρόεδρος, Έβο Μοράλες, ανατράπηκε από στρατιωτικό πραξικόπημα παρά την πρόσφατη καθαρή νίκη του στις εκλογές. Στη θέση του αυτοανακυρήχθηκε πρόεδρος, σε ένα άδειο κοινοβούλιο, η ηγέτιδα της αντιπολίτευσης (φωτογραφία πάνω). Πριν τον ερχομό του Μοράλες στην εξουσία, το 2005, η Βολιβία ήταν η φτωχότερη χώρα της Λατινικής Αμερικής. Όχι ολόκληρη η χώρα βέβαια. Το πλουσιότερο 10% της Βολιβίας έβγαζε ετησίως 128 φορές περισσότερα χρήματα από το φτωχότερο 10%. Πρωταθλήτρια στην ανισότητα η Βολιβία, λοιπόν. Επί Μοράλες αυτή η σχέση 128/1 έγινε 38/1. Μιλάμε πάλι για τεράστια ανισότητα αλλά οι φτωχοί είδαν την ψαλίδα να κλείνει κάπως.
Οι ιθαγενείς της Βολιβίας δεν ήταν απλώς φτωχοί, ήταν γενικά περιθωριοποιημένοι. Απουσίαζαν από διοικητικές θέσεις, δεν έπαιζαν κανένα ρόλο στην πολιτική ζωή του τόπου
Πώς έγινε αυτό; Η Βολιβία είναι η χώρα με τα δεύτερα μεγαλύτερα αποθέματα φυσικού αερίου στη Λατινική Αμερική. Προ του 2005 όμως, αυτά κατανέμονταν κατά 18% στο κράτος και κατά 82% στις ιδιωτικές εξορυκτικές εταιρείες (κατά βάση αμερικάνικες). Ο Μοράλες αντέστρεψε τη σχέση. Πέρασε νόμο και είπε: 82% στο κράτος, 18% στις εταιρείες. Τα χρήματα δόθηκαν για να ενισχυθούν οι φτωχοί, να μειωθεί ο αναλφαβητισμός, να φτιαχτούν δομές κοινωνικού κράτους και πρόνοιας. Δεν έκανε επανάσταση, δεν απείλησε να αλλάξει τις παραγωγικές σχέσεις, δεν κατήργησε καν την ύπαρξη ιδιωτών σε στρατηγικούς τομείς της οικονομίας. Άλλαξε απλά την κατανομή των κερδών και έπειτα τη διανομή. Όπως θα φανεί, ούτε αυτό δε γίνεται ανεκτό πλέον.Τρίτον. Οι ιθαγενείς της χώρας (κατ’ άλλους το 20%, κατ’ άλλους έως και το 60% του πληθυσμού) ήταν ως το 2005 πολίτες β’ κατηγορίας. Βλέπετε στη Λατινική Αμερική, στη μοιρασιά του πλούτου, η εντοπιότητα μετράει αρνητικά και κατά τρομερή σύμπτωση, οι Λευκοί απόγονοι των Ευρωπαίων κατακτητών βρίσκονται πάλι στην κορυφή της πυραμίδας.
Οι ιθαγενείς της Βολιβίας, δεν ήταν απλώς οι φτωχότεροι των φτωχών, ήταν γενικά περιθωριοποιημένοι. Παρατούσαν το σχολείο (λόγω φτώχειας αλλά κι επειδή η γλώσσα τους δεν ήταν τα ισπανικά και δυσκολεύονταν), απουσίαζαν από διοικητικές θέσεις, δεν έπαιζαν κανένα ρόλο στην πολιτική ζωή του τόπου. Το 2005, όμως, εξέλεξαν έναν δικό τους άνθρωπο για πρώτη φορά ως πρόεδρο. Ο Έβο Μοράλες ήταν ο πρώτος ιθαγενής πρόεδρος της Βολιβίας και ο πρώτος πρόεδρος που είχε εκλεγεί με πάνω από 50% από τον πρώτο γύρω τα τελευταία σαράντα χρόνια. Τί μέτρα πήρε;