ΕΝΑΣ ΥΠΕΡΟΧΟΣ ΓΕΙΤΟΝΑΣ: Μάθαμε για τον
Φρεντ Ρότζερς, πριν από έναν χρόνο, από το εξαιρετικό, 53 φορές βραβευμένο ντοκιμαντέρ,
Won't You Be My Neighbor του Μόργκαν Νέβιλ το οποίο δεν βγήκε στη χώρα μας, καθώς λίγοι εκτός ΗΠΑ γνωρίζουν, για αυτόν, τον Πρεσβυτεριανό, παιδοψυχολόγο, θεολόγο, συγγραφέα, μουσικό, μαριονετίστα και παρουσιαστή μιας από τις πιο δημοφιλείς παιδικές εκπομπές της αμερικάνικης τηλεόρασης.
Στην περίπτωση του Ένας Υπέροχος Γείτονας μάλιστα, βρίσκει τη θέση του στην ελληνική διανομή, χάρη στον Τομ Χανκς, ο οποίος ήταν υποψήφιος για βραβείο όσκαρ και για χρυσή σφαίρα β' αντρικής ερμηνείας, για την εκπληκτική ερμηνεία του ως Ρότζερς σε μεγάλη ηλικία.
Καταρχήν πριν δει την ταινία, πρέπει κάποιος να γνωρίζει ένα δυο πράγματα για τον εκπληκτικό αυτόν άνθρωπο που έφυγε από τη ζωή το 2003 από καρκίνο στο στομάχι. Παιδί ευκατάστατης οικογένειας από το Λαθρόμπ του Πίτσμπουργκ, υπήρξε ως παιδί ταλαντούχος στο πιάνο, αλλά και ευτραφής, γεγονός που είχε σαν αποτέλεσμα να υποστεί εκτεταμμένο bulling. Αργότερα, εκτός από τις σπουδές του στη μουσική, σπούδασε παιδοψυχολογία (ήταν μαθητής της
Μάργκαρετ ΜακΦάλαρντ) και θεολογία. Λέγεται πως όταν είδε για πρώτη φορά τηλεόραση, αποφάσισε αμέσως πως αυτός θα ήταν ο τρόπος με τον οποίο θα μπορούσε να μιλήσει στον κόσμο και ιδιαίτερα στα παιδιά, για τη σημασία της αγάπης και της καλοσύνης.
Το Mr. Rogers' Neighborhood ξεκίνησε το 1968 και τελείωσε 895 επεισόδια αργότερα με κάποιες χρονικές διακοπές ενδιάμεσα. Όλα τα χρόνια, είχε το ίδιο απλό consept και σκηνικό, τους ίδιους ηθοποιούς και τις ίδιες 9 μαριονέτες τους χαρακτήρες των οποίων έπαιζε πάντοτε όλες ο ίδιος. Αηδιασμένος από τη βία και τον ηχητικό σαματά των περισσότερων παιδικών εκπομπών (κινουμένων σχεδίων κυρίως), εκείνος πρότεινε απλές, αλλά όχι απλοϊκές ιστορίες που μιλούσαν έμμεσα στην αρχή και πιο άμεσα αργότερα εν είδει θεματικών εβδομάδων για δυσάρεστα θέματα, όπως το διαζύγιο, τον πόλεμο, την ασθένεια, τον θάνατο, τον σχολικό εκφοβισμό, παροτρύνοντας τα παιδιά να αγαπούν τον εαυτό τους με τα όποια ελαττώματά τους και τους γονείς να αγαπούν τα παιδιά τους για αυτό που είναι τώρα και όχι για τη μελλοντική φαντασίωση που έχουν γι αυτά στο μυαλό τους. Η μονεταριστική, ματεριαλιστική, καπιταλιστική, αμερικανική κοινωνία, κλώτσησε αμέσως στα διδάγματα του Ρότζερς. Τον κατηγόρησαν πως κατέστρεψε γενιές παιδιών, επειδή προέτρεπε τους γονείς να τα αγαπούν έτσι, χωρίς όρους, χωρίς αυτά σε αντάλλαγμα, να έχουν καταφέρει κάτι, από μόνα τους. Το ότι ένας από τους ηθοποιούς του ήταν μαύρος και η απροθυμία του να καταδικάσει την ομοφυλοφιλία, έκαναν τα πράγματα χειρότερα, για ένα μέρος της κοινής γνώμης. Στη κηδεία του, πλήθος συντηρητικών με τα παιδιά τους, διαδήλωσε εναντίον του γι αυτόν τον λόγο, με πανώ που έγραφαν, God Hates Fags (Ο Θεός μισεί τις Αδερφές).
Σπάνιο είδος ανθρώπου ο οποίος εφάρμοζε κατά γράμμα τις αρχές του χριστιανισμού, ο Ρότζερς που δεν ξέχασε ποτέ το πως μπορεί να αισθάνεται ένα παιδί απέναντι στο μυστήριο του κόσμου και της ύπαρξης, μιλούσε για αγάπη χωρίς προϋποθέσεις και χωρίς ανταλλάγματα, απέναντι σε όλα τα πλάσματα του Θεού, ανθρώπους και ζώα.
Το Ένας Υπέροχος Γείτονας βασίζεται πάνω σε ένα άρθρο που έγραψε για τον Ρότζερς ο δημοσιογράφος του Esquire Τομ Τζάνοντ (Λόιντ Φόγκελ στο φιλμ), το Νοέμβριο του 1998, όταν το περιοδικό είχε σαν κεντρικό αφιέρωμα τους Αμερικανούς Ήρωες. Δημοσιογράφος του ερευνητικού ρεπορτάζ, ο Τζάνοντ/Φόγκελ δεν ήθελε με τίποτα να πάρει συνέντευξη από τον Ρότζερς τον οποίο δεν εκτιμούσε και θεωρούσε υποκριτή. Η επαφή του με τον ηλικιωμένο παρουσιαστή θα αλλάξει τη ζωή του για πάντα, με τρόπους που δεν περίμενε ούτε ο ίδιος, καθώς ο Ρότζερς θα καταφέρει με τον τρόπο του, τον συμφιλιώσει με όλα όσα τον θύμωναν στη ζωή του, από την εποχή της παιδικής του ηλικίας, λόγω της τεταμένης σχέσης με τον πατέρα του. Η ταινία αν και βασίζεται στα πραγματικά πρόσωπα, παίρνει διάφορες δραματουργικές πρωτοβουλίες. Ο Τζάνοντ δεν χτύπησε ποτέ τον πατέρα του στον γάμο της αδερφής του, για παράδειγμα, επειδή απλά, αυτός ο γάμος δεν έγινε ποτέ.
Εξαιρετική επιλογή ο Τομ Χανκς που ανακάλυψε πως ο Ρότζερς ήταν και μακρινός του ξάδερφος. Το ίδιο καλός και ο Μάθιου Ρις στον ρόλο του Φόγκελ, δίνει μια δραματικά δυνατή ερμηνεία. Πολλά από τα λεγόμενα του Ρότζερς σε εκπομπές και συνεντεύξεις έχουν ενσωματωθεί δημιουργικά στους διαλόγους, σε μια κινηματογραφική εκδοχή που συγκινεί μέχρι τη στιγμή που αρχίζει να γίνεται αρκετά προβλέψιμη και γλυκερή. Τον ίδιο τον Ρότζερς μπορείτε να δείτε μετά τους τίτλους του τέλους να ερμηνεύει ένα από τα εμψυχωτικά τραγούδια του. Αν σας ενδιαφέρει σαν άτομο, βρείτε το ντοκιμαντέρ του Νέβιλ, σε κάποια από τις γνωστές κινηματογραφικές πλατφόρμες.
Info: Ένας Υπέροχος Γείτονας (A Wonderful Day in the Neighborhood). Δραματική Βιογραφία. ΗΠΑ 2019. Πρεμιέρα: Πέμπτη 2 Ιουλίου. Σκηνοθεσία: Μάριελ Χέλερ. Παίζουν: Τομ Χανκς, Μάθιου Ρις, Σούζαν Κελέτσι Γουότσον, Γουέντι Μακένα, Κριστίν Λάτι. Διανομή: Feelgood Entertainment.
ΜΕΧΡΙ Ο ΓΑΜΟΣ ΝΑ ΜΑΣ ΜΕΘΥΣΕΙ: Η Μαρίνα είναι τριάντα χρονών και ασχολείται με την διοργάνωση γάμων. Σε αντίθεση με τους πελάτες της, λόγω του χωρισμού των γονιών της όταν ήταν μικρή, προτιμάει την ζωή χωρίς δεσμούς ή δεσμεύσεις. Μέχρι που μια νύχτα σε ένα γάμο, συναντά τον Κάρλος σε ένα one night stand. Εκείνος είναι σε σχέση με την Αλεξία, μια όμορφη νεαρή γυναίκα και άσπονδη παιδική φίλη της Μαρίνας, καθώς η Αλέξια, συνήθιζε να κοροϊδεύει τη Μαρίνα στο σχολείο για τη τριχοφυία της.
Όταν η Αλεξία ανακαλύπτει την επαγγελματική κάρτα της Μαρίνας στη τσέπη του παντελονιού του φίλου της, την ερμηνεύει ως πρόταση γάμου, και η Μαρίνα που θέλει, αλλά δεν θέλει τον Κάρλος, βρίσκεται να διοργανώνει και να σαμποτάρει ταυτόχρονα τον γάμο του με την Αλέξια στην Τενερίφη. Την ίδια στιγμή, ο Κάρλος, τρελός μαζί της, είναι υποχρεωμένος να δεχτεί αυτό το γάμο, γιατί θα του χαρίσει ένα χρυσό συμβόλαιο με την αλυσίδα ξενοδοχείων του πεθερού του και πατέρα της Αλέξια, ο οποίος με τη σειρά του, αμφισβητεί τις ικανότητες του μελλοντικού γαμπρού του.
Καλοκαιρινή, ρομαντική κωμωδία παρεξηγήσεων από την Ισπανία που είναι ριμέικ μιας γαλλικής κωμωδίας του 2017, η οποία είχε τον τίτλο, Jour J. Και οι δύο ταινίες μοιάζει να βασίζονται πάνω στην ιδέα του, Ο Γάμος του Καλύτερού μου Φίλου (1997), την οποία αντιστρέφουν καθώς οι δύο γυναίκες δεν υπήρξαν ποτέ πραγματικά φίλες. Πέρα από τις παρεξηγήσεις, υπάρχουν και αρκετά slapstick και καρτουνίστικα αστεία, σχετικά αναμενόμενα και όχι πάντοτε πετυχημένα είναι η αλήθεια. Υπάρχει η αλκοολική μητέρα της Μαρίνας που προκαλεί μικρές καταστροφές στους γάμους, ένα γκέι ζευγάρι με τον σκύλο τους, ο οποίος βρίσκει ένα αποτρόπαιο οπτικά, τέλος, ένας κυκλοθυμικός βαρκάρης κι ένας ζάμπλουτος πεθερός με μια συλλογή ακριβών κρασιών όπου όλοι μαντεύουν τι θα της συμβεί. Θα μπορούσε να είναι μια ελληνική κωμωδία της σειράς, του λεγόμενου εμπορικού κινηματογράφου.
Info: Μέχρι ο Γάμος να μας Μεθύσει (Hasta Que la Boda Nos Separe/The Wedding Unplanner). Ρομαντική Κωμωδία. Ισπανία 2020. Πρεμιέρα: Πέμπτη 2 Ιουλίου. Σκηνοθεσία: Ντάνι ντε λα Ορντέν. Παίζουν: Μπελέν Κουέστα, Αλεξ Γκαρσία, Σίλβια Αλόνσο, Μαριάμ Χερνάντεζ. Διανομή: Weird Wave.
ΕΠΑΝΕΚΔΟΣΕΙΣ
PERSONA: Η Ελίζαμπετ, διάσημη ηθοποιός, καταρρέει κατά τη διάρκεια μιας παράστασης και κλείνεται στη σιωπή της. Αποσύρεται σε ένα παραθαλάσσιο ησυχαστήριο με μόνη συντροφιά μια νοσοκόμα, την Αλμα. Τις επόμενες εβδομάδες, η Αλμα προσπαθεί να προσεγγίσει την ασθενή της με σκοπό να την πλησιάσει και να καταλάβει τι τη βασανίζει. Της μιλάει ακατάπαυστα για τον εαυτό της, όμως η Ελίζαμπετ δεν λέει κουβέντα, εκτός από ναι ή όχι, μόνο με κινήσεις του κεφαλιού. Σύντομα μεταξύ των δύο γυναικών αναπτύσσεται μια βαθιά, υπαρξιακή επικοινωνία, ή κάτι τέτοιο πιστεύει η Αλμα, μέχρι να διαβάσει ένα γράμμα της Ελίζαμπετ προς τη γιατρό που τις έχει στείλει εκεί.
Μια από τις εικαστικά ομορφότερες (η εναρκτήρια σεκάνς παραμένει αξεπέραστη) και πιο αινιγματικές ταινίες του Ινγκμαρ Μπέργκμαν, η οποία σκιαγραφεί το πορτρέτο δύο γυναικών που από κάποια στιγμή και μετά, θα μπορούσαν να είναι μία, ή να αισθάνονται έτσι, καθώς η Αλμα, σύντομα μοιάζει είτε να είναι ερωτευμένη με την Ελίζαμπετ, είτε να θέλει να πάρει τη θέση της.
Μία σκισμένη φωτογραφία του παιδιού της Ελίζαμπετ, μια άλλη από τα εβραϊκά γκέτο που η Αλμα χρησιμοποιεί σαν σημάδι στο βιβλίο που διαβάζει, αλλά και η παρουσία του συζύγου της πρώτης που αναγνωρίζει τη γυναίκα του στο πρόσωπο της δεύτερης, περιπλέκει τα πράγματα και κανείς δεν μπορεί παρά να επισημάνει την επιρροή που είχε η ταινία στις 3 Γυναίκες του Ρόμπερτ Αλτμαν (1977), στο σινεμά του Ντέιβιντ Λιντς και πολλών άλλων σκηνοθετών που αγαπούν τους ψυχολογικούς γρίφους.
Συγκλονιστικές ερμηνείες (ιδιαίτερα από την Αντερσον που έχει όλο το βάρος του διαλόγου), εξαιρετική η χρήση της μουσικής του Λαρς Γιόχαν Βέρλε και καταπληκτική η φωτογραφία με τις φωτοσκιάσεις του Σβεν Νίκβιστ. Μέρος της μεγάλης ρετροσπεκτίβα της Weird Wave στο έργο του Ινγκμαρ Μπέργκμαν. Σε καινούργιες ψηφιακές κόπιες.
Info: Persona. Ψυχολογικό Δράμα. Σουηδία 1966. Επανέκδοση: Πέμπτη 2 Ιουλίου. Σκηνοθεσία: Ινγκμαρ Μπέργκμαν. Παίζουν: Μπίμπι Αντερσον, Λιβ Ουλμαν, Μαργκαρέτα Κρουκ, Γκούναρ Μπιόρνστραντ. Διανομή: Weird Wave.
ΤΣΑΪΝΑΤΑΟΥΝ: Ένας ιδιωτικός ντετέκτιβ Τζέικ Τζέι Τζέι Γκίτις προσλαμβάνεται από μία γυναίκα που του συστήνεται ως η σύζυγος του υπεύθυνου για την κατασκευή του συστήματος ύδρευσης του Λος Άντζελες το 1937, επειδή υποπτεύεται πως διατηρεί εξωσυζυγική σχέση με μια νεότερη γυναίκα. Σύντομα ο Γκίτις θα βρεθεί μπλεγμένος σε μια σκοτεινή πλεκτάνη, συνωμοσιών και διαφθοράς, που τον ξεπερνάει, πέφτοντας και ο ίδιος θύμα της.
Αριστουργηματικό νεο-νουάρ της χρυσής δεκαετίας (κατά τη γνώμη μας), του αμερικάνικου κινηματογράφου, σε σενάριο του Ρόμπερτ Τάουνι, το οποίο αποτελεί πλέον αντικείμενο πανεπιστημιακής μελέτης και σκηνοθεσία του Ρόμαν Πολάνσκι, που ακολουθώντας τους κανόνες του Ρέιμοντ Τσάντλερ, το γύρισε μέσα από την προοπτική του ντετέκτιβ ήρωά του, ο οποίος παίζει, σε κάθε σκηνή του.
Αν και εξελίσσεται στα τέλη της δεκαετίας του '30, αντικατοπτρίζει την εποχή που γυρίστηκε, την post-watergate εποχή που μας χάρισε μερικές από τις ωραιότερες ταινίες συνωμοσίας (Klute, Η Συνομιλία, Υπόθεση Parallax, Οι 3 Μέρες του Κόνδορα, Επιχείρηση Ντόμινο, Το Τελεσίγραφο), οι οποίες εμβάθυναν στην αμερικάνικη κατάσταση, με μια απαισιόδοξη προοπτική. Στη πραγματικότητα, ο Τάουνι είχε γράψει και μια off αφήγηση του Τζέικ, την οποία απέρριψε ο Πολάνσκι, που άλλαξε και το happy end του φινάλε, καθώς αναγκάστηκε να επιστρέψει για τα γυρίσματα, στη πόλη που δολοφονήθηκε η σύντροφός του, Σάρον Τέιτ. Ήταν και η τελευταία ταινία που γύρισε στην Αμερική. Σε νέες ψηφιακές κόπιες.
Info: Τσάϊναταουν (Chinatown). Αστυνομική Δραματική Θρίλερ Μυστηρίου. ΗΠΑ 1974. Επανέκδοση: Πέμπτη 2 Ιουλίου. Σκηνοθεσία: Ρόμαν Πολάνσκι. Παίζουν: Τζακ Νίκολσον, Φέι Ντάναγουεϊ, Τζον Χιούστον, Διανομή: Odeon.
ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΡΟΒΟΛΕΣ
BLADE RUNNER: THE DIRECTOR'S CUT: Λος Άντζελες, 2019, η ανθρωπότητα παράγει ανδρoειδείς ρέπλικες, κατ’ εικόνα και και ομοίωση των ανθρώπων, με τεχνητή νοημοσύνη και συναισθήματα, που εξυπηρετούν κάτω από καθεστώς δουλείας, τον σκοπό της εξερεύνησης του διαστήματος. Τα ανδροειδή όμως αυτά, όπως και όποια άλλη ρέπλικα ζωντανού οργανισμού, είναι παράνομα στη γη και αν κάποιο από αυτά καταφέρει να επιστρέψει πίσω, καταδιώκεται και αποσύρεται. Ο Ρικ Ντέγκαρτ είναι ένας Blade Runner ή αλλιώς ένας κυνηγός επικηρυγμένων με αποστολή τον εντοπισμό και την απόσυρση παραβατικών ανδροειδών. Αναγκάζεται να αναλάβει την υπόθεση μιας ομάδας από αυτά που έχουν έρθει στη γη με σκοπό να επεκτείνουν τη ζωή τους πάνω από τα τέσσερα χρόνια στα οποία το σύστημα τους, αυτοκαταστρέφεται για λόγους ασφαλείας.
Σε μια επίσκεψη του στην εταιρία Tyrrel, που κατασκευάζει τα μοντέλα Νexus-6, θα συναντήσει τη Ρέιτσελ, ένα ανδροειδές που πιστεύει πως είναι άνθρωπος. Είναι τόσο τέλεια κατασκευασμένη, ώστε το τεστ δυσκολεύεται να το βρει. Στη μνήμη της έχουν αποθηκευτεί ξένες αναμνήσεις, με σκοπό τη δημιουργία ενός υπόβαθρου για τη γέννηση δικών της συναισθημάτων. Θα γίνει σύμμαχός του στην αναζήτηση των τεσσάρων επικηρυγμένων ανδροειδών, χωρίς να γνωρίζει τη δική της μοίρα.
Όπως και στη περίπτωση του Chinatown πιο πάνω, έχουμε να κάνουμε με ένα νεο-νουάρ, με μελλοντολογικό μανδύα αυτή τη φορά, που βασίζεται πάνω σε μια νουβέλα του Φίλιπ Κ. Ντικ (The Man in the High Castle, Minority Report, Total Recall, A Scanner Darkly). Η πρώτη εκδοχή του 1982 μάλιστα είχε και off αφήγηση από τον Ντέγκαρντ που ευτυχώς αφαιρέθηκε από όλες τις υπόλοιπες βερσιόν. Στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα φιλοσοφικό δοκίμιο πάνω στην ουσία της ύπαρξης και μια παραβολή για την βία της εξουσίας και την εκμετάλλευση του ανθρώπου από άλλον άνθρωπο, θεματικές που απασχολούν το σύνολο του έργου του Ντικ.
Αν και στην εποχή του, είχε απορριφθεί από τους περισσότερους κριτικούς, μετά από χρόνια και τουλάχιστον επτά διαφορετικές εκδοχές της ταινίας, έχει γίνει πλέον αντιληπτό πως το Blade Runner, το οποίο απέκτησε εξ' αρχής cult status από μέρος του κοινού, υπήρξε σημείο αναφοράς στην επιστημονική φαντασία και μια αλληγορία της Αμερικής του καιρού της, αλλά και διαχρονικά. Αξεπέραστα τα σκηνικά, η ατμοσφαιρική φωτογραφία και το μουσικό σκορ του Βαγγέλη Παπαθανασίου. Θα προβληθεί στα πλαίσια του Midnight Express στη μία μετά τα μεσάνυχτα του Σαββάτου 4 Ιουλίου σε Βοξ και Ριβιέρα. Φροντίστε για προαγορά των εισιτηρίων.
Info: Blade Runner: Director's Cut. Επιστημονικής Φαντασίας, Μυστηρίου. ΗΠΑ 1982. Ειδική Προβολή: Το Σάββατο 4 Ιουλίου, στη ΜΙΑ μετά τα μεσάνυχτα. Ταυτόχρονη προβολή σε ΒΟΞ & ΡΙΒΙΕΡΑ. Σκηνοθεσία: Ρίντλεϊ Σκοτ. Παίζουν: Χάρισον Φορντ, Σον Γιανγκ, Ρούντκερ Χάουερ, Εντουαρντ Τζέιμς Ολμος. Εισιτήριο: 5 ευρώ. Προαγορά επιβεβλημένη.