Μέχρι πρόσφατα, πιστεύαμε πως τα χταπόδια είναι μοναχικά πλάσματα. Κι όμως, οι επιστήμονες ανακάλυψαν κάτι που μοιάζει με «υποβρύχια πόλη», όπου δεκάδες χταπόδια ζουν πλάι-πλάι, μαλώνουν, ζευγαρώνουν, συνεργάζονται και χτίζουν τον μικρόκοσμό τους.
Στον κόλπο Jervis της Αυστραλίας, ερευνητές εντόπισαν για πρώτη φορά ένα σημείο που ονόμασαν «Octlantis». Εκεί, τα χταπόδια του είδους Octopus tetricus είχαν φτιάξει ένα σύμπλεγμα από φωλιές, χρησιμοποιώντας κοχύλια και πέτρες. Οι επιστήμονες παρατήρησαν ζευγαρώματα αλλά και μικρές διαμάχες, αποκαλύπτοντας ότι αυτά τα ζώα έχουν κοινωνικές συμπεριφορές που ποτέ δεν είχαμε φανταστεί.
Ακόμη πιο εντυπωσιακό ήταν ότι λίγο αργότερα ανακαλύφθηκε μια δεύτερη «πόλη», αυτή τη φορά χωρίς καμία ανθρώπινη παρέμβαση. Η φύση –και τα ίδια τα χταπόδια– δημιούργησαν ένα πολύπλοκο οικοσύστημα, όπου τα απορρίμματα από τα γεύματα τους (κοχύλια) γίνονται οικοδομικό υλικό για νέες φωλιές, που με τη σειρά τους προσελκύουν περισσότερους κατοίκους. Ένας κύκλος ζωής που θυμίζει μικρογραφία ανθρώπινων κοινοτήτων.
«Αυτό που βλέπουμε είναι ένα λεπτό ισοζύγιο μεταξύ τροφής, καταφυγίου και απειλής από θηρευτές», εξηγεί ο καθηγητής David Scheel. «Η γειτονιά που φτιάχνουν είναι η καλύτερη άμυνα που έχουν.»
Η ανακάλυψη αυτή μας υπενθυμίζει πόσο ελάχιστα γνωρίζουμε για τη θαλάσσια ζωή. Κάθε νέο εύρημα αποκαλύπτει πόσο πολύπλοκες και ευάλωτες είναι οι κοινωνίες που ζουν κάτω από την επιφάνεια.
Κι ίσως, λένε οι ειδικοί, να μας καλεί να σκεφτούμε πιο σοβαρά πώς επηρεάζουμε αυτούς τους κόσμους με τη ρύπανση, την υπεραλίευση και την κλιματική αλλαγή. Όπως σημειώνει ο βιολόγος Matt Slater, «αυτό είναι το θαύμα της θάλασσας – πάντα θα μας ξεγελά, πάντα θα κρύβει μυστικά που περιμένουν να τα ανακαλύψουμε».