ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ: Ιατρείο Μικρών CULTURE Ζωών #36

CULTURE ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ ΓΙΑ ΑΝΤΡΕΣ: «Καλημέρα, μεσάνυχτα», της Jean Rhys, Μελάνι 2006, μετάφραση Αργυρώ Μαντόγλου. Τι είναι η «γυναικεία λογοτεχνία»; Υφίσταται ως είδος, καταρχάς, ή πρόκειται για έναν γενικό αφορισμό και τίποτε άλλο; Αρκεί μια γυναίκα συγγραφέας, μια αφηγήτρια ή έστω μια ηρωίδα για να καταταχτεί ένα μυθιστόρημα σε μια κατηγορία όπου πολλοί αρέσκονται να στοιβάζουν συνήθως τα εκάστοτε λογοτεχνικά υποπροϊόντα; Πόσο ροζ, αλήθεια, πρέπει να ξοδευτεί για να μπορέσει ένα βιβλίο να μη στιγματιστεί για πάντα από το εμπορικό και συνήθως αποπροσανατολιστικό του αμπαλάρισμα; Μια σύντομη ματιά πάνω στο πιο αποτυχημένο από τα βιβλία της Jean Rhys ίσως να φτάνει για να δοθούν κάποιες στοιχειώδεις απαντήσεις.

Η μποέμισσα συγγραφέας από τον Άγιο Δομήνικο, που έσκασε στην Ευρώπη για να ταράξει στη δεκαετία του ’20 τη λογοτεχνία της, τόλμησε, αφού απόλαυσε τους ύμνους των κριτικών για τα πρωτοποριακά δείγματα γραφής των πρώτων έργων της, να γράψει έναν σπαρακτικό εσωτερικό μονόλογο, από αυτούς που σε οποιονδήποτε άνδρα συγγραφέα, εκείνης της εποχής τουλάχιστον, θα είχε το κοινό εύκολα συγχωρέσει. Με ηρωίδα, όμως, μια απείθαρχη περιθωριακή αλκοολική, που για το μόνο πράγμα που ενδιαφέρεται είναι να ζήσει για ακόμα μια φορά το αγαπημένο της Παρίσι και τη γλυκόπικρη επίγευση της νιότης της, που λαχταρά τόσο πολύ να είναι, να παραμείνει διαφορετική από τον κόσμο αυτόν μες στον οποίον βρίσκεται τόσο εγκλωβισμένη, όχι, ο δρόμος ούτε με άνθη, μα ούτε και με κρασοπότηρα δεν γίνεται να είναι δυστυχώς στρωμένος.

Η συνταγή της Rhys δεν απέχει πολύ από εκείνη των εμπορικών αναγνωσμάτων που σήμερα οι περισσότεροι συλλήβδην απορρίπτουν: ατίθασες ψυχές, μοιραίοι έρωτες, πάθη αυτοκτονικά, αναπτυγμένα μέσα σε σαγηνευτικά τοπία, και διαρκείς καταβυθίσεις μέσα σε ένα αμφιλεγόμενο αναμνησιακό υλικό, που τελικά ευθύνεται περίπου για τα πάντα. Ωστόσο, ο θρίαμβος αυτού του τόσο παραγνωρισμένου σπουδαίου μυθιστορήματος έγκειται ακριβώς στο ότι παρότι μοιάζει με ανάγνωσμα φτηνό και επιφανειακό, η αφηγηματική μαγκιά της δημιουργού του του δίνει διαστάσεις πραγματικά απρόβλεπτες, που κάνουν τη Sasha Jensen -έναν από τους πιο ολοκληρωμένους γυναικείους χαρακτήρες στην ιστορία της λογοτεχνίας γενικά- να επικοινωνεί και να μιλά ακόμα και μέσα στο μυαλό του πιο, ας πούμε, άντρα αναγνώστη.

* Οι εκδόσεις Μελάνι, εκτός από το «Καλημέρα, μεσάνυχτα» έχουν κυκλοφορήσει και άλλα δύο βιβλία της Jean Rhys, την «Πλατιά θάλασσα των Σαργασσών», που είναι και το πιο αναγνωρισμένο της, επίσης σε μετάφραση της κυρίας Μαντόγλου, και το πρώτο της μυθιστόρημα, «Κουαρτέτο», σε μετάφραση Έφης Φρυδά. Πριν από αυτά, η Rhys είχε συστηθεί, στη δεκαετία του ’80, στο ελληνικό κοινό με τις μεταφράσεις των βιβλίων «Αφότου έφυγε από τον κύριο Μακένζυ» και «Ταξίδι στο σκοτάδι», τα οποία κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Χατζηνικολή και Αστάρτη αντίστοιχα.

Το Ιατρείο αυτή τη στιγμή διαβάζει (εκ των νέων κυκλοφοριών): «Λευκός χρόνος», του Νίκου Μπελάνε, εκδόσεις Οκτώ. Το πιο ενδιαφέρον, κατά την ταπεινή γνώμη της στήλης, ελληνικό βιβλίο της χρονιάς. Ο αφηγηματικός παροξυσμός και η γενναία πολυσημία που κατόρθωσε να χωρέσει ο Μπελάνε στην ασφυκτική και ευέλικτη ταυτόχρονα μικρή του φόρμα δημιουργεί τις συνθήκες για να μιλήσουμε για ένα πραγματικά σύγχρονο αποσπασματικό μυθιστόρημα. Το ζήλεψα! «Από την επανάσταση στις εξεγέρσεις», του Jacques Ellul, εκδόσεις Νησίδες, μετάφραση Βασίλης Τομανάς. Έχοντας απολαύσει πρόσφατα το εξαιρετικό «Η μεταμόρφωση του αστού», αναζήτησα άλλους τίτλους του μεταμαρξιστή πολιτικού φιλοσόφου και συνάντησα τον πιο πρόσφατο. Αν και γραμμένο πριν τέσσερις δεκαετίες, το κριτικό του πνεύμα παραμένει ζωντανό και η αιτιολόγηση της εξέγερσης κατά της «αγίας τριάδας» (κράτος, έθνος, τεχνική) ανησυχητικά επίκαιρη. «Ποίηση, α' λογοτεχνικός διαγωνισμός “Μίμης Σουλιώτης”», εκδόσεις Δίγαμμα. Όσο αδιάφορη και να σας φαίνεται μια συλλογή με τα αποτελέσματα ενός διαγωνισμού, σας βεβαιώνω πως η ανακάλυψη των νέων αυτών γραφών, που έχουν όλες τις προϋποθέσεις για να μας απασχολήσουν στο μέλλον με την ποιητική τους, μόνο ωφέλιμη μπορεί να αποδειχθεί.

εμφάνιση σχολίων