Δάσος δεν είναι μόνο οι κορμοί. Ακούσαμε, σε δηλώσεις της κυβέρνηση για τις φετινές πυρκαγιές, τη φράση «Δεν κάηκαν δασικές εκτάσεις», να παρουσιάζεται σαν παρήγορη διαπίστωση. Τα δεδομένα όμως δείχνουν το αντίθετο. Στην Κερατέα, πάνω από το 80% της καμένης γης ήταν δασική έκταση: θαμνώνες, νεαρά πεύκα, κέδροι και βοσκότοποι! Δάσος δεν είναι μόνο οι ψηλοί κορμοί, αλλά ένα ολόκληρο οικοσύστημα: μεσογειακοί θαμνώνες που καίγονται ξανά και ξανά, χαμηλή βλάστηση που προσπαθεί να αναγεννηθεί, βοσκότοποι που φιλοξενούν τεράστια βιοποικιλότητα. Κι όμως, η επίσημη αφήγηση περιορίζει το δάσος σε μέτρα ύψους, ενώ η πραγματικότητα είναι πως χάνουμε το σύνολο της φυσικής ζωής που συνθέτει τον τόπο μας.
Ο ΔΕΔΔΗΕ συστηματικά αρνείται να διαθέσει τα σχετικά δεδομένα σε ερευνητές
Ξεπεράσαμε ήδη τον μέσο όρο της τελευταίας εικοσαετίας: Μέχρι το τέλος Αυγούστου κάηκαν περισσότερα από 470.000 στρέμματα, και έχουμε μπροστά μας ακόμα 2 μήνες μέχρι τη λήξη της φετινής αντιπυρικής. Ο αριθμός αυτός ξεπερνά ήδη τον μέσο όρο της τελευταίας εικοσαετίας. Στη Χίο, στη Ζάκυνθο, στην Αχαΐα, στην Κορινθία και στη Δυτική Ελλάδα οι απώλειες είναι μεγάλες, με την πλειονότητα να αφορά δασικές εκτάσεις. Πίσω από τους αριθμούς βρίσκονται περιοχές που έχουν καεί επανειλημμένα, εξαντλώντας τις δυνατότητες φυσικής αναγέννησης και αυξάνοντας τον κίνδυνο ερημοποίησης.
Η συζήτηση για τις αιτίες παραμένει ελλιπής. Κάθε χρόνο εκδηλώνονται περίπου 10.000 πυρκαγιές υπαίθρου. Ωστόσο, σύμφωνα με τη Διεύθυνση Αντιμετώπισης Εγκλημάτων Εμπρησμού, μόνο το 16,8% έχει διερευνηθεί επαρκώς, και μόλις το 12,1% έχει τεκμηριωμένη αιτία. Αυτή η έλλειψη συστηματικής ανάλυσης δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο: οι ίδιες αιτίες επαναλαμβάνονται, οι πολιτικές παραμένουν αποσπασματικές και η συνωμοσιολογία ανθίζει.
Ιδιαίτερα σοβαρό είναι το ζήτημα του δικτύου ηλεκτροδότησης. Σειρά μεγάλων πυρκαγιών έχει συνδεθεί με βλάβες ή αδυναμίες του: Πάρνηθα (2007), Χίος (2016), Γεράνεια (2018), Τατόι (2021), Ανατολική Αττική (2024) και βεβαίως για πολλές από τις φετινές πυρκαγιές οι ενδείξεις είναι κοινές. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός παραδέχτηκε πρόσφατα ότι πολλές φωτιές ξεκινούν από τα υπέργεια δίκτυα. Κι όμως, τα σχετικά πορίσματα αργούν να δημοσιοποιηθούν ή μένουν σε εκκρεμότητα, ενώ ο ΔΕΔΔΗΕ συστηματικά αρνείται να διαθέσει δεδομένα σε ερευνητές. Το δίκτυο ξεπερνά τα 250.000 χιλιόμετρα, περνώντας μέσα από δασικές περιοχές, με παλαιωμένους μονωτήρες και ελλιπή διαχείριση βλάστησης γύρω από τις γραμμές. Υπάρχουν τεχνικές λύσεις που θα μπορούσαν να μειώσουν δραστικά τον κίνδυνο, αλλά η εφαρμογή τους παραμένει περιορισμένη.
Η εικόνα αυτή δείχνει ότι η χώρα εξακολουθεί να αντιμετωπίζει τις πυρκαγιές κυρίως εκ των υστέρων, με έμφαση στην καταστολή και όχι στην πρόληψη. Χρειάζεται σαφής χαρτογράφηση των ζωνών υψηλού κινδύνου, συστηματική συντήρηση και εκσυγχρονισμός του δικτύου ηλεκτροδότησης, διαχείριση της βλάστησης με επιστημονικά κριτήρια, και — το πιο κρίσιμο — δημοσίευση αξιόπιστων δεδομένων για τις αιτίες.
Η διαφάνεια για τις αιτίες των πυρκαγιών δεν είναι προαιρετική, είναι προϋπόθεση για αποτελεσματική πρόληψη. Αν συνεχίσουμε να μετράμε μόνο κορμούς και καμένα στρέμματα, στο τέλος δεν θα έχουμε ούτε δάσος ούτε γνώση για το πώς να το προστατεύσουμε.
Διαβάστε επίσης: 13 περιβαλλοντικές οργανώσεις προς Μητσοτάκη
Ακολουθήστε μας στο Instagram και στο Facebook για να βλέπετε τα άρθρα που σας ενδιαφέρουν