Όταν πριν από μια εβδομάδα ξεκινήσαμε τις συζητήσεις για την εκδήλωση «Τα μάτια στη Γάζα», ομολογώ ότι το τελευταίο που μου πέρναγε από το μυαλό ήταν πως θα κάναμε αυτή την κουβέντα υπό το καθεστώς σύγκρουσης Ισραήλ-Ιράν. Σαφέστατα και υπήρχε μια διάσπαρτη ανησυχία για το κατά πόσο θα άνοιγε ένα τέτοιο μέτωπο και όλο αυτό τροφοδοτούνταν – τουλάχιστον στα δικά μου τα μάτια – από τη ρητορική του Ντόναλντ Τράμπ. Ο Αμερικανός πρόεδρος σε ότι κι αν έχει εμπλακεί μέχρι σήμερα - στο κομμάτι της Γάζας για παράδειγμα - βλέπουμε να υπάρχει μια κατάληξη που κατά παράδοξο τρόπο έχει μια απόσταση από τις αρχικές δηλώσεις του περί επιθυμίας αποκλιμάκωσης και τελικά το αποτέλεσμα είναι το μέτωπο να διατηρείται ενεργό και κλιμακούμενο εξυπηρετώντας τις επιδιώξεις του Ισραήλ.
Το ίδιο συνέβη και με την Τεχεράνη, όπου η Ουάσιγκτον ξεκίνησε τη διαπραγμάτευση για μια συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης – για το οπoίο παρεμπιπτώντος η προισταμένη των Υπηρεσιών Πληροφοριών των ΗΠΑ Tulsi Gabbard, εκτιμούσε στην έκθεση κινδύνου, ότι δεν προκύπτει από πουθενά, η ανάπτυξη της πυρηνικής ενέργειας για στρατιωτικούς σκοπούς. Η επιχείρηση από το Ισραήλ ξεκίνησε με την εκπνοή του χρονοδιαγράμματος των 60 ημερών που είχε θέσει ο Τράμπ. Ο ίδιος παραδέχθηκε πως ήταν ενήμερος για την ενέργεια του Ισραήλ κι αν το δει κάποιος από τη σκοπιά των εμπορικών διαπραγματεύσεων θα μπορούσε κάλλιστα να ισχυριστεί ότι, εδώ βρισκόμαστε μπροστά σε μια κλασική τακτική επιθετικής εξαγοράς.
Όπως ακριβώς συμβαίνει με εταιρείες που έχουν βρεθεί σε οικονομικό αδιέξοδο και μέσα από τη δημιουργία ασφυκτικών συνθηκών επιχειρείς να καθορίσεις τα δεδομένα της εξαγοράς, έτσι και στην περίπτωση του Ιράν ο Τράμπ μέσα από ένα διπρόσωπο παιχνίδι δημιουργεί το περιβάλλον της συνθηκολόγησης του Ιρανικού καθεστώτος. Ή τουλάχιστον αυτό προσδοκά να πετύχει.
Αυτό είναι και το πεδίο που γνωρίζει. Δεν ξέρει από διπλωματία, προφανώς και είναι προβληματικές οι πολιτικές του θέσεις και οι έννοιες του δικαίου όπως τις κατανοεί, οπότε με όρους αγοράς επιχειρεί να ασκήσει εξωτερική πολιτική. Στα μάτια και το μυαλό του Τράμπ αυτό που έχει σημασία και ειδικό βάρος είναι η ισχύς για την επίτευξη των στόχων αδιαφορώντας για τις όποιες εκτιμήσεις κινδύνου και διεύρυνσης της κρίσης εφόσον δεν αφορά άμεσα την αμερικανική επικράτεια.
Οι στόχοι που είχε θέσει για τη Γάζα ο Νετανιάχου δεν εκπληρώθηκαν ούτε στο ελάχιστο.
Από την άλλη ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου έχει αποδείξει ότι η μόνη παράμετρος που στέκει ανάμεσα στον ίδιο και τη λήψη αποφάσεων είναι το προσωπικό όφελος. Από τη νομοθετική μεταρρύθμιση που επιχείρησε πριν την 7η Οκτωβρίου του 2023, το μπλοκάρισμα των συμφωνιών για την απελευθέρωση των ομήρων μέχρι σήμερα, την καθαίρεση του επικεφαλής της Shin Bet (μυστικές υπηρεσίες εσωτερικού) που γνώριζε πράγματα και είχε αποστασιοποιηθεί από τον Νετανιάχου μέχρι την απόφασή του να χτυπήσει το Ιράν όλα περιστρέφονται γύρω από την διασφάλιση του ακαταδίωκτου για τα ζητήματα που ελέγχεται και βρίσκει πρόσφορο έδαφος και αποδοχή στην ισραηλινή κοινωνία μέσω της υλποίησης του ακροδεξιού και σιωνιστικού οράματος του Greater Israel του μεγάλου Ισραήλ.
Βεβαίως εδώ υπήρχε ένα επιπλέον ζήτημα που έφερνε σε δύσκολη θέση τον ισραηλινό πρωθυπουργό. Οι στόχοι που είχε θέσει για τη Γάζα δεν εκπληρώθηκαν ούτε στο ελάχιστο. Τι είχε δεσμευθεί ότι θα πράξει την επομένη της 7ης Οκτωβρίου;
Για την εξάλειψη της Χαμάς, την απελευθέρωση των ομήρων, την καταστροφή των υποδομών της οργάνωσης. 89 εβδομάδες μετά, η Χαμάς είναι ακόμα εδώ, οι υποδομές που καταστράφηκαν είναι Νοσοκομεία, σχολεία, προσφυγικοί καταυλισμοί, αποθήκες τροφίμων και συμμαχώντας με το διάβολο εξόπλισε παρακλάδι του Ισλαμικού Κράτους στη Γάζα για να κλέβουν και να πουλάνε την ανθρωπιστική βοήθεια που υπήρχε προς διανομή ώστε να πλήξει την εικόνα της Χαμάς.
Όταν όλα αυτά δεν απέδωσαν τα προσδοκώμενα αποτελέσματα προχώρησε ένα βήμα παραπέρα αποκλείοντας τους επίσημους διεθνείς οργανισμούς αλλά και τις ΜΚΟ από το πεδίο κατηγορώντας τους για συνεργασία με τη Χαμάς μέσω του επιτόπιου προσωπικού. Στην πραγματικότητα επιδίωξε τον αποκλεισμό από το πεδίο όσων μπορούσαν να βεβαιώσουν και στοιχειοθετήσουν τη δράση του ισραηλινού στρατού απέναντι σε ανυπεράσπιστους πρόσφυγες. Μάλιστα για να αποφύγει την αρνητική κριτική, σύστησε από κοινού με τις ΗΠΑ μια υπηρεσία η οποία στο όνομα της διανομής ανθρωπιστικής βοήθειας σκορπά απλόχερα τον Θάνατο. 330 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από τις 6 Ιουνίου όποτε και ξεκίνησε η διανομή ανθρωπιστικής βοήθειας από τον GHF - Gaza Humanitarian Foundation.
Σήμερα στη Γάζα ένα κιλό αλεύρι αξιζει περισσότερο από μια ανθρώπινη ζωή.
Αφού τους άφησαν για μήνες χωρίς τροφή και νερό, μετά τους ανακοίνωσαν ασφαλή σημεία διανομής τροφίμων και όταν εξαθλιωμένοι στα όρια της λιμοκτονίας έφταναν εκεί άνοιγαν πυρ εναντίον τους άλλοτε με αυτόματα όπλα κι άλλες φορές από άρματα μάχης. Δεν ξέρω αν μπορείτε να το κάνετε εικόνα αλλά είναι ο ορισμός του εγκλήματος πολέμου.
Όπως ορισμός του εγκλήματος πολέμου είναι και η εργαλειοποίηση της πείνας. Σήμερα στη Γάζα ένα κιλό αλεύρι αξιζει περισσότερο από μια ανθρώπινη ζωή. Υπάρχουν οικογένειες που όταν ένας από αυτούς φεύγει για να πάει στα σημεία διανομής της βοήθειας χαιρετιούνται όπως χαιρετάς κάποιον που βλέπεις για τελευταία φορά. Δεν γνωρίζουν αν αυτός θα επιστρέψει. Κι όμως είναι ένα ρίσκο που αξίζει. Ένα κιλό αλεύρι αξίζει την προσπάθεια ακόμα κι αν το ρίσκο για αυτό είναι μια ανθρώπινη ζωή.
Στην Γάζα εκτός της στέρησης τροφής, νερού και φαρμάκων, έχει επιβληθεί καθολική διακοπή των επικοινωνιών. Πριν από τέσσερις ημέρες βομβαρδίστηκε και η τελευταία γραμμή οπτικής ίνας που σύνδεε τη Γάζα επιφέροντας έτσι καθολικό αποκλεισμό της μετάδοσης εικόνας και πληροφορίας.
Όσο βρίσκεται σε εξέλιξη η επιχείρηση του Ισραήλ στο Ιράν, η παραγκωνισμένη από την ειδησεογραφία Γάζα περνάει ακόμα περισσότερο στο περιθώριο. Οι μάχες είναι καθημερινές ειδικά στην ευρύτερη περιοχή της Ράφα και περισσότεροι παλαιστίνιοι αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τις περιοχές τους οδεύοντας προς προσφυγικούς καταυλισμούς που φυτρώνουν σαν μανιτάρια στην παραλία της Γάζας και ενίοτε βομβαρδίζονται κιόλας με το πρόσχημα της στρατιωτικής δράσης ενόπλων παλαιστίνιων. Στη Δυτική Όχθη οι έποικοι επιδίδονται σε ένα καθημερινό πογκρόμ εναντίων των παλαιστίνιων κατοίκων της περιοχής και η εικόνα αυτή δεν παίζει πουθενά ούτε στο Ισραήλ ούτε στο εξωτερικό σαν είδηση.
Το Ισραήλ χρησιμοποιώντας ως όχημα την καταπολέμηση της τρομοκρατίας επιχειρεί να αλλάξει μια και καλή το Status Quo στην περιοχή, υπό το καθεστώς της αποσιώπησης των εγκλημάτων του. Ήδη από καιρό η κυβέρνηση Νετανιάχου δεν αναγνωρίζει τους τίτλους κτήσης των παλαιστινίων της Δυτικής Όχθης και όποιος κατοικεί εκεί - εφόσον οι έποικοι αμφισβητούν το ιδιοκτησιακό καθεστώς - θα πρέπει να αποτανθεί στα ισραηλινά δικαστήρια.
Αυτή είναι η πρώτη εθνοκάθαρση (Δυτική Όχθη) και γενοκτονία (Γάζα) στην παγκόσμια ιστορία όπου ο θύτης εμφανίζεται ως θύμα. Και αυτό είναι μια διαχρονική τακτική του Ισραήλ τόσο με την κατοχή των εδαφών των παλαιστινίων όσο και με την βίαιη τακτική που ακολουθεί για την επέκταση των εποικισμών στη Δυτική Όχθη.
Το Ισραήλ κατέχει τη γη, τις ζωές και την καθημερινότητα των παλαιστίνιων από το 1948 και πολύ περισσότερο από το 1967 ωστόσο οι Παλαιστίνιοι αυτό θα πρέπει να το αποδεχθούν ειρηνικά και η οποία αντίδραση χαρακτηρίζεται τρομοκρατία και τιμωρείται συλλογικά. Το Ισραήλ μπορεί να επιχερεί δίχως να λογοδοτεί. Η αντίδραση κρατών ή ακόμα και διεθνών οργανισμών αποτελεί αδιαπραγμάτευτα πράξη αντισημιτισμού.
Το Ισραήλ αποτελεί το μοναδικό κράτος που έχει πυρηνικά όπλα παραβιάζοντας το καταστατικό της διεθνούς επιτροπής ατομικής ενέργειας, αλλά επιτίθεται στο Ιράν γιατί θα γίνει επικίνδυνο αν αποκτήσει πυρηνικά.
Βρισκόμαστε σε ένα απρόβλεπτο σταυροδρόμι στο οποίο μας οδήγησαν οι προσωπικές φιλοδοξίες ενός ανθρώπου που έχει γαντζωθεί στην εξουσία της χώρας του και δυστυχώς το γάντζο αυτόν εξακολουθούν να τον διατηρούν ισχυρό, με την ανοχή τους προς τον Νετανιάχου οι πολίτες του Ισραήλ. Οι πολιτικές του, έχουν αποδειχθεί εκ των πραγμάτων ως ένας εξαιρετικά αποσταθεροποιητικός παράγοντας όχι μόνο στην περιοχή της μέσης Ανατολής αλλά για την παγκόσμια Ειρήνη.
‘Ομως για να προσεγγίσουμε τα δεδομένα σε μια ρεαλιστική και πραγματιστική βάση, θα πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι υπάρχει ένα κομμάτι στην ισραηλινή κοινωνία το οποίο μάχεται σε ιδιαίτερα αντίξοες συνθήκες για την επικράτηση της λογικής. Είναι λίγοι, είναι μειοψηφία, είναι όμως διογκούμενο ποσοστό.
Και θέλει πολύ θάρρος το να βγαίνεις στη Δυτική Όχθη και να στέκεις απέναντι στους εποίκους ως ισραηλινός πολίτης και να επιχειρείς να σταματήσεις τις επιθέσεις τους απέναντι στους παλαιστίνιους κατοίκους της περιοχής. Επιθέσεις απέναντι σε γυναίκες και παιδιά. Σε γέροντες που καλλιεργούν την γη τους.
Τον ισραηλινό πολίτη που διαφοροποιείται από τον αποδεκτό και κοινό στόχο, τον μισούν περισσότερο από τους παλαιστίνιους. Οι επιθέσεις εναντίον τους είναι χειρότερες γιατί τους θεωρούν ξένο σώμα και δεν υπάρχει καμία αρχή να τους προστατεύσει. Το πρόβλημα λοιπόν δεν είναι το Ισραήλ. Το πρόβλημα έγκειται στο ότι στο πολιτικό σύστημα στη χώρα έχουν επιβληθεί οι αρχές και οι επιδιώξεις του θρησκευτικού σιωνιστικού μοντέλου το οποίο και κυριάρχησε στη Ισραήλ από τον πόλεμο του 1967 κι έπειτα. Αρχικά στην κοινωνία και από τα τέλη της δεκαετίας του 70 και στην Knesset.
Η επίθεση στο Ιράν από τον Νετανιάχου απέχει μακράν από τις αιτίες που επικαλέστηκε ο πρωθυπουργός του Ισραήλ. Η απόκτηση πυρηνικής ενέργειας για στρατιωτικούς σκοπούς διαψεύδεται από τις μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ. Η δεύτερη αιτία έχει να κάνει με την ανατροπή του καθεστώτος.
Έλα όμως που η κοινωνία δεν συνεργάζεται και μάλιστα αν κρίνουμε από τις αντιδράσεις μάλλον το αντίθετο αποτέλεσμα επιφέρει. Ίσως τελικά η πραγματική αιτία αυτού του πολέμου να είναι αυτό που λένε κάποιοι ισραηλινοί ανλυτές που δεν ακούγονται και δεν διαβάζονται πολύ στη χώρα τους. Να στραφεί το βλέμμα της κοινής γνώμης (όχι του Ισραήλ, αυτοί στέκουν αδιάφοροι) στην αναμέτρηση με το Ιράν ώστε να ξεχαστούν τα εγκλήματα στη Γάζα. Να ξεχάσουν και οι Ισραηλινοί τι τους έταξε ο Νετανιάχου πριν στείλει στρατό στη Γάζα. Να περάσουν ξανά σε δεύτερη μοίρα και οι όμηροι για τους οποίους έχει παγώσει τη διαπραγμάτευση η ισραηλινή πλευρά, διότι τώρα απειλείται το σύνολο των πολιτών της χώρας.
Ο Νετανιάχου έχει μια εξαιρετική μαεστρία να χειραγωγεί την ισραηλινή κοινή γνώμη. Κι όσο η κοινωνία της χώρας αυτής συσπειρώνεται πίσω από το δόγμα “Ο Πολέμος μας ενώνει” θα βυθίζεται ολοένα και περισσότερο στην αποξένωση και στη σήψη.
Όσο οι πολίτες του Ισραήλ παραδίδονται στις μεγαλόσχημες πολιτικές του επεκτατισμού στο πλαίσιο της δημιουργίας μιας νέας περιφερειακής ηγεμονικής δύναμης θα βιώνουν μόνο ανθρώπινα δράματα και πόνο. Όπως τον βιώνουν και οι γείτονές τους που από το 1967 κι έπειτα έπαψαν να τους αντιμετωπίζουν ως γείτονες.
Όπως πολύ εύστοχα αναφέρει και ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Harvard Stephen M. Walt σε άρθρο του στο Foreign Policy σχετικά με την πιθανότητα ενός μεγάλου ηγεμονικού Ισραήλ :«Η επίδειξη αυτοσυγκράτησης δεν είναι το δυνατό σημείο του Ισραήλ, και η αυξανόμενη επιρροή της δεξιάς και των θρησκευτικών εξτρεμιστών στη χώρα καθιστά αυτή τη δυνατότητα ακόμη πιο απίθανη. Όλα αυτά δείχνουν ότι το Ισραήλ απέχει πολύ από το να αποτελεί περιφερειακή ηγεμονία. Δεν έχω καμιά αμφιβολία ότι οι ηγέτες του θα ήθελαν να αποκτήσουν αυτό το status —γιατί όχι;— αλλά θα παραμένει πάντοτε εκτός της εμβέλειάς τους. Κι αυτό σημαίνει ότι η μακροπρόθεσμη ασφάλεια του Ισραήλ εξαρτάται τελικά από μια διαρκή πολιτική λύση με τους γείτονές του, περιλαμβανομένων των Παλαιστινίων. Μια ακόμη υπενθύμιση πως η πολιτική - όχι η ισχύς μόνο - είναι εκείνη που εγγυάται τη διαρκή ασφάλεια».
Άλλωστε τα αποτελέσματα της μέχρι τώρα αντίδρασης του Ιράν απέναντι στην επίθεση που δέχθηκε από την πιο εξελιγμένη πολεμική μηχανή της Μέσης Ανατολής, το αποδεικνύει με τον πλέον ηχηρό τρόπο.