Μπορεί να νομίζουμε ότι έχουμε ξεχάσει κάτι, όμως η προσπάθεια να το ανακαλέσουμε ενεργοποιεί περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με τη μνήμη και αυτές φαίνεται να επηρεάζουν τη συμπεριφορά μας. Ακόμα κι όταν πιστεύουμε ότι κάτι έχει χαθεί από τη μνήμη μας, ο εγκέφαλος φαίνεται να διαφωνεί. Μια πρωτοποριακή μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Nature Communications (2024) φέρνει στο φως σημαντικά στοιχεία για το πώς φαινομενικά «ξεχασμένες» αναμνήσεις συνεχίζουν να επηρεάζουν τη συμπεριφορά μας, χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε συνειδητά. Επηρεάζουν τις επιλογές και τις καθημερινές μας αποφάσεις, χωρίς καν να το καταλαβαίνουμε.
Η ερευνητική ομάδα χρησιμοποίησε προηγμένη μαγνητική τομογραφία (fMRI) με ισχυρό μαγνήτη 7 Tesla για να παρακολουθήσει τη δραστηριότητα του εγκεφάλου 40 εθελοντών. Οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να απομνημονεύσουν 96 ζεύγη εικόνων (πρόσωπο και αντικείμενο). Η ικανότητά τους να τα ανακαλέσουν εξετάστηκε 30 λεπτά και ξανά 24 ώρες αργότερα.
«Aφανείς» αναμνήσεις: Τα αποτελέσματα εξέπληξαν τους επιστήμονες: ακόμα και όταν οι συμμετέχοντες δήλωναν ότι δεν θυμούνταν μια εικόνα, συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου, κυρίως ο ιππόκαμπος και η πρόσθια έλικα του προμετωπιαίου φλοιού, ενεργοποιούνταν με τρόπο που υποδείκνυε πως η ανάμνηση υπήρχε ακόμη, έστω και σε «αδρανή» μορφή. Οι ερευνητές αποκάλεσαν αυτές τις αναμνήσεις «αφανείς», καθώς συνέχιζαν να επηρεάζουν τις απαντήσεις και τις επιλογές των συμμετεχόντων, ακόμη κι όταν εκείνοι πίστευαν ότι απαντούσαν στην τύχη.
Μάλιστα, η μελέτη αποκάλυψε και μια εντυπωσιακή μετατόπιση: οι αναμνήσεις που παρέμεναν ενεργές μετά από 24 ώρες είχαν αρχίσει να μεταφέρονται από τον ιππόκαμπο στον νεοφλοιό, γεγονός που υποδεικνύει μια πιθανή μετατροπή τους σε μακροχρόνια μνήμη. Αντίθετα, οι «ξεχασμένες» αναμνήσεις παρέμεναν ενεργές στον ιππόκαμπο, αλλά χωρίς να είναι προσβάσιμες στη συνείδηση.
Τι σημαίνουν όλα αυτά για εμάς; Η μελέτη ενισχύει την άποψη ότι μεγάλο μέρος της ανθρώπινης συμπεριφοράς καθορίζεται από υποσυνείδητες διεργασίες. Αναμνήσεις που θεωρούμε «θαμμένες» μπορεί στην πραγματικότητα να καθοδηγούν τις αποφάσεις, τις προτιμήσεις και τις αντιδράσεις μας, χωρίς να το γνωρίζουμε. Ίσως, τελικά, να μη «ξεχνάμε» ποτέ στ’ αλήθεια. Ο εγκέφαλος απλώς επιλέγει να σιωπήσει κάποιες μνήμες, αλλά όχι να τις διαγράψει.
Ακολουθήστε μας στο Instagram και στο Facebook για να βλέπετε τα άρθρα που σας ενδιαφέρουν