«Χρειάζεται να ξαναχτίσουμε την εμπιστοσύνη με το σώμα μας». Αν ψάχνεις για γρήγορη απώλεια κιλών ενόψει καλοκαιριού, μάλλον αυτό το άρθρο δεν είναι για εσένα. Αν, όμως έχεις κουραστεί και ψάχνεις για μια ουσιαστική αλλαγή στη σχέση σου με το φαγητό και λιγότερο άγχος γύρω από την εικόνα του σώματός σου, τότε μείνε. Ίσως να προβληματιστείς και να εκπλαγείς θετικά.
«Φτάνει πια με τον χουρμά». Γράφω αυτή την ατάκα και παρατηρώ ότι μέσα μου αναβλύζουν συναισθήματα θυμού και απόγνωσης. Έχω κουραστεί να κουβαλάω αυτό το βαρίδι, που λέγεται δίαιτα ή αψεγάδιαστη εικόνα σώματος —ένα βάρος που μας έχει φορτωθεί χωρίς καν να μας ρωτήσει κανείς.
Για πόσο ακόμα να φοβάμαι τη ζάχαρη; Το να φοβάμαι τη ζάχαρη, χωρίς να το έχω επιλέξει συνειδητά, μου στερεί την ελευθερία να την διαλέξω. Πάντα είχα ένα κόλλημα με την έννοια «ελευθερία». Με ακουμπούσε βαθιά και συνεπώς με αναστάτωνε πολύ. «Ελευθερία», την ήθελα, την ονειρευόμουν αλλά δεν ήξερα πώς να την έχω. Ήξερα ότι δεν την είχα γενικά, αλλά και ειδικά, πολύ περισσότερο στη σχέση μου με το φαγητό.
Στην εφηβεία, σε μία ευαίσθητη ηλικία που πραγματοποιούνται πολλές συναισθηματικές και σωματικές αλλαγές, που η ανασφάλεια χτυπάει κόκκινο, που η εικόνα σώματος και το φαγητό είναι ένας κοινός τόπος συνάντησης της (ελληνικής) οικογένειας, το φαγητό εργαλειοποιήθηκε. Ήρθε για να με φυλακίσει, να επιβεβαιώσει την ανελευθερία μου.
Πλέον το φαγητό καθόριζε την ζωή μου: αν θα βγω έξω με φίλους ή όχι, αν θα κάνω σεξ, αν αντέχω να δω το σώμα μου γυμνό
Φαινομενικά ήρθε για να προσφέρει μια αίσθηση ελέγχου. Ήρθε ως απάντηση σε ερωτική απογοήτευση, στο συναισθηματικό κενό, στην χαμηλή μου αυτοεκτίμηση; Σίγουρα ήρθε για να γεμίσει κάποια κενά μου. Η αποχή από αυτό ήταν δείκτης της επιτυχίας μου. Θα γινόμουν αυτή η αδύνατη θεογκόμενα που όλοι σέβονται και γουστάρουν, η επιτυχημένη, η επιθυμητή και τότε όλοι θα με πρόσεχαν και όλοι θα μου δίναν την αγάπη που μου έλειπε.
Έγινε ο δυνάστης μου. Πλέον το φαγητό καθόριζε την ζωή μου: τι ώρα θα ξυπνήσω, τι ώρα θα κοιμηθώ, αν θα βγω έξω με φίλους ή όχι, αν θα κάνω σεξ, αν αντέχω να δω το σώμα μου γυμνό, αν θα πάω διακοπές, αν θα βάλω μαγιό, αν θα γιορτάσω γενέθλια, αν θα σπουδάσω, αν θα ταξιδέψω, αν θα κάνω σχέση. Το φαγητό και η εικόνα σώματός μου, όριζαν αποκλειστικά την αξία μου.
Ο Διαισθητικός τρόπος διατροφής (Intuitive eating) είναι μία ευρύτερη φιλοσοφία ζωής
Σπούδασα για να πάρω απαντήσεις σε όλο αυτό που μου συνέβαινε. Δεν ήρθαν κατευθείαν, χρειάστηκαν μεταπτυχιακά, μετεκπαιδεύσεις και κάποια χρόνια ψυχοθεραπεία. Έχω αρχίσει να φτιάχνω την ελευθέρια μου. Πλέον κατάλαβα ότι η ελευθερία χρειάζεται όρια. Όρια που βάζω εγώ και έχουν προστατευτικό ρόλο, όχι περιοριστικό ή καταπιεστικό.
Πως διαμόρφωσα λοιπόν την ελευθερία μου; Τις απαντήσεις μου σε ένα πολύ μεγάλο βαθμό τις βρήκα στον διαισθητικό τρόπο διατροφής (intuitive eating) που είναι μία ευρύτερη φιλοσοφία ζωής αφού σε καλεί να απορρίψεις την κουλτούρα της δίαιτας και εστιάζει στην επανασύνδεση με το σώμα.
Πιο συγκεκριμένα σε καλεί να αρχίσεις να παρατηρείς το σώμα σου και να το ακούς. Πότε πεινάει; Και να φας. Χόρτασε; Και να σταματήσεις. Να αρχίσεις ν’ αναγνωρίζεις και να σέβεσαι το σώμα σου και το μηνύματα που σου δίνει.
Σε καλεί να κάνεις «ειρήνη» με το φαγητό και να πάψεις να κατηγοριοποιείς τις τροφές σε καλές και κακές. Όσο πιο κακό είναι ένα τρόφιμο τόσο περισσότερο σε αγχώνει και εγγυημένα θα το υπερκαταναλώσεις.
Όσο πιο κακό είναι ένα τρόφιμο τόσο περισσότερο σε αγχώνει και εγγυημένα θα το υπερκαταναλώσεις. Απόλαυσε!
Απόλαυσε! Πόσο ενοχοποιημένη έχουμε την απόλαυση; Φοβόμαστε πως αν μας αρέσει κάτι και μας το επιτρέψουμε δεν θα σταματήσουμε να το καταναλώνουμε. Αλλά ισχύει το ακριβώς αντίθετο. Όταν πάρεις την απόλαυση που ζητάς, διότι και αυτή αναζητούμε όταν τρώμε, τότε δεν θα χρειαστεί να καταναλώσεις μία πολύ μεγάλη ποσότητα. Η λέξη κλειδί είναι ο φόβος. Όσο περισσότερο φοβάσαι κάτι, τόσο μεγαλύτερο έλεγχο έχει πάνω σου.
Η φιλοσοφία της διαισθητικής διατροφής μας καλεί να απενοχοποιήσουμε τη συναισθηματική φόρτιση που προσδίδουμε στο φαγητό. Το φαγητό εξ ορισμού είναι συναίσθημα. Από την στιγμή που γεννιόμαστε θα ακουμπήσουμε στο στήθος της μαμάς για να νιώσουμε ασφάλεια. Είναι το συναίσθημα που σε οδηγεί στο τι θα φας και αυτό είναι εντάξει.
Σίγουρα είναι χρήσιμο να «εκμεταλλευτείς» την περίσταση της συναισθηματικής κατανάλωσης φαγητού για να δεις τι πραγματικά είναι αυτό που σε ταλαιπωρεί και σε οδήγησε σ’ αυτό, για ν’ ανακουφιστείς. Το πρόβλημα δεν είναι το φαγητό. Μάθε πως να διαχειρίζεσαι το συναίσθημα, χωρίς απαραίτητα να στραφείς σ’ αυτό.
Κινήσου με στόχο να περάσεις καλά και όχι να κάψεις θερμίδες. Όσο περισσότερο απολαμβάνεις (να τη πάλι η απόλαυση) τόσο περισσότερο θα εμφανίζεσαι και θα είσαι τυπικ@. Θα χαίρεσαι, θα περνάς καλά, θα θες να ξαναπάς. Ταυτόχρονα θα κάνεις ένα πολύ μεγάλο δώρο στον εαυτό σου, αυτό της κίνησης.
Το σώμα μας είναι μαγικό, μας τα λέει όλα
Το σώμα μας είναι μαγικό, μας τα λέει όλα. Μας λέει πότε νιώθουμε καλά σε μία κατάσταση, πότε αυτό που φάγαμε μας έκανε καλό, μας λέει αν περνάμε όμορφά με τον άνθρωπο που έχουμε δίπλα μας, μας λέει πότε πεινάει και πότε χορταίνει, μας μιλάει. Έχουμε όμως μάθει να το αγνοούμε από μικρά παιδία. Από τότε που μας πίεζαν για μια μπουκιά ακόμα.
Είναι πολύ σημαντικό να σεβαστούμε το σώμα μας έτσι όπως έχει φτιαχτεί από τη μητέρα φύση, με το μέγεθος και το σχήμα του, την όρεξη του, όπως είναι, ανεξάρτητα από τις επιταγές της κοινωνίας, ανεξάρτητα από το τι κάνει ο διπλανός μας.
Χρειάζεται να ξαναχτίσουμε την εμπιστοσύνη με το σώμα μας και να εμπιστευτούμε την εσωτερική μας σοφία. Τόσα χρόνια, τόσες δίαιτες και τόσα πρέπει μας έχουν αποκόψει τελείως από αυτό. Τι πρέπει να φάω, τι ώρα πρέπει να το φάω και πόσο. Μία κόλλα χαρτί Α4 κολλημένη στο ψυγείο αντικατέστησε το σώμα μας.
Τα πλαίσια λοιπόν της δικής μου ελευθερίας είναι να κάνω τα γεύματα που χρειάζομαι καθημερινά, να ακούω τι μου λέει το σώμα μου, να το θρέφω, να το κινώ, να του επιτρέπω την απόλαυσή αλλά και τα λάθη. Όλα αυτά μετά από πολλά, πολλά χρόνια προσωπικής δουλείας.
Ξέρω ότι εδώ προκύπτει ένα πολύ μεγάλο ΠΩΣ. Ναι, ωραία τα λες Μαρία, αλλά πως; Εδώ θα σε στεναχωρήσω γιατί δεν έχω κάποια γρήγορη λύση ή κόλπο. Θέλει χρόνο, προβληματισμό, παρατήρηση, αμφισβήτηση, καθοδήγηση, αποδοχή και αγάπη. Στην εποχή της ταχύτητας, στην εποχή της αψεγάδιαστης εικόνας σώματος, ψάχνουμε για γρήγορα κόλπα. Όμως, όλα τα κόλπα έχουν αποτύχει μέχρι στιγμής, σωστά;
Ας τολμήσουμε να το δούμε αλλιώς, ας απευθυνθούμε στο φόβο μας, ας τολμήσουμε τις ερωτήσεις μας και μόνο έτσι θα βρούμε απαντήσεις. Μόνο έτσι θα ζήσουμε πιο ελευθερ@.
Η Μαρία Μαραγκουδάκη είναι διαιτολόγος-διατροφολόγος με εμπειρία στα χρόνια διαιτώμενα άτομα και μπορείτε να την βρείτε εκεί ή να ακούσετε τα podcasts της εκεί
Ακολουθήστε μας στο Instagram και στο Facebook για να βλέπετε τα άρθρα που σας ενδιαφέρουν