Η WWF Ελλάς έχει δημιουργήσει ένα πρόγραμμα παρακολούθησης της παράκτιας ρύπανσης που λέγεται «Υιοθέτησε μια παραλία». Τα δεδομένα που συλλέγονται με την πολύτιμη βοήθεια ομάδων πολιτών, δείχνουν ότι οι παραλίες στην Ελλάδα πνίγονται από το πλαστικό.
Τα απορρίμματα που καταγράφηκαν φτάνουν τα 298.000 ανά 100 μέτρα, σε σύνολο 192 παραλιών της χώρας. Καμία από τις παραλίες που «υιοθετήθηκαν» από εθελοντικές ομάδες ανά τη χώρα, δεν καλύπτει το ελάχιστο κριτήριο των 20 απορριμμάτων ανά 100 μέτρα για να θεωρηθεί καθαρή, όπως ορίζεται από τη σχετική ευρωπαϊκή οδηγία.
20 απορρίμματα ανά 100 μέτρα είναι το κριτήριο για να θεωρηθεί μια παραλία καθαρή σύμφωνα με την ευρωπαϊκή οδηγία
Για την τριετία 2021-2024, το συντριπτικό ποσοστό των απορριμμάτων είναι πλαστικά (83%): αποτσίγαρα, πλαστικά καπάκια, κομμάτια φελιζόλ, πλαστικά μπουκάλια, σακούλες, κ.ά. Tα αποτσίγαρα αποτελούν σταθερά το συχνότερο εύρημα σε όλες σχεδόν τις υιοθετημένες παραλίες, αποτελώντας σχεδόν το 25% των συνολικών ευρημάτων. Ακολουθούν τα μικρά κομμάτια πλαστικών (αντικείμενα μεγέθους από 2,5 μέχρι 50 cm), τα πλαστικά καπάκια, τα καλαμάκια και τα κομμάτια πολυστερίνης (αφρώδες συνθετικό υλικό, πχ. φελιζόλ).
Η μέση τιμή των απορριμμάτων ανά καταγραφή στις ελληνικές παραλίες είναι 464 απορρίμματα ανά 100μ., περίπου 20 φορές περισσότερα από την ανώτατη οριακή τιμή της ευρωπαϊκής οδηγίας πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική, και 3 φορές περισσότερα σε σχέση με την ανώτατη οριακή τιμή που προβλέπεται από τη Σύμβαση της Βαρκελώνης (COP 22).
Αντίστοιχη είναι και η κατάσταση της πλαστικής ρύπανσης και στη Μεσόγειο: το 83% των συνολικών απορριμμάτων απαρτίζεται από πλαστικά, με το γυαλί, το μέταλλο και το χαρτί να ακολουθούν σε αρκετά μικρότερες συγκεντρώσεις.
Το πρόγραμμα επεκτάθηκε σε Τουρκία, Τυνησία και Ιταλία, προσφέροντας μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα για αυτά τα τμήματα της Μεσογείου.
Το πρόγραμμα «Υιοθέτησε μια παραλία» είναι ένα πρόγραμμα «επιστήμης των πολιτών» (citizen science), που βασίζεται στην πολύτιμη βοήθεια ομάδων πολιτών που εκπαιδεύονται από στελέχη του WWF στη διαδικασία παρακολούθησης και ολοκληρωμένης καταγραφής των απορριμμάτων. Υλοποιείται στη χώρα μας από το 2021, και έχει καταφέρει να κινητοποιήσει 173 εθελοντικές ομάδες σε όλη τη χώρα που “υιοθέτησαν” συνολικά 192 παραλίες και υλοποίησαν 434 δράσεις συλλογής και καταγραφής απορριμμάτων.
Το πρόγραμμα «Υιοθέτησε μια παραλία» συνεχίζεται στην Ελλάδα και όποιος επιθυμεί να δηλώσει συμμετοχή, μπορεί να μελετήσει τις οδηγίες του προγράμματος που είναι διαθέσιμες εδώ και στη συνέχεια να στείλει e-mail στο [email protected].
Στρατηγικός συνεργάτης του προγράμματος είναι το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών και η διαδικασία της καταγραφής των θαλάσσιων απορριμμάτων διεξάγεται βάσει του κοινώς αποδεκτού πρωτοκόλλου της Ευρωπαϊκής Ομάδας για την παρακολούθηση της παράκτιας ρύπανσης από απορρίμματα. Το πρόγραμμα «Υιοθέτησε μία παραλία» βασίζεται στον μηχανισμό «Adopt a beach» του Περιβαλλοντικού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών (UNEP) για την ευαισθητοποίηση των πολιτών και την παρακολούθηση των θαλάσσιων απορριμμάτων.