0
1
σχόλια
710
λέξεις
Α' ΠΡΟΣΩΠΟ

«Η νοσταλγία σκιαγραφεί μιαν επιστροφή σ’ έναν τόπο και σ’ ένα χρόνο τον οποίο ουδέποτε κατοικήσαμε πραγματικά»

DOCTV.GR
4 Φεβρουαρίου 2020
«ΜΙΑ ΕΞ ΙΣΟΥ ΙΣΧΥΡΗ ΟΡΜΗ ΕΚΔΗΛΩΝΕΤΑΙ σε σχέση με τον θάνατο. Η ζωή μπορεί ν’ αντισταθεί σ’ αυτό που είναι νεκρό. Συνεχίζει ασταμάτητα το δικό της έργο –που φέρει πάντοτε το στίγμα του θανάτου-, μπορεί ν’ αναλάβει τον θάνατο (τον δικό της θάνατο, τον θάνατο κάθε υπάρχοντος και τον θάνατο αυτόν καθαυτόν). Διότι μια παραγωγική σχέση με αυτό που είναι νεκρό καθώς και με τον ατομικό και τον οικουμενικό θάνατο είναι δυνατή. Δεν υπάρχει αιώνια επιβίωση.

ΌΛΑ ΣΥΜΒΑΙΝΟΥΝ ΜΕΣΑ ΣΤΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ της δοκιμασμένης παγχρονικότητας,
που δεν είναι μια διάσταση μεταξύ άλλων, λεπτό προς λεπτό, ώρα με την ώρα, εποχή με την εποχή, κάνοντας την εμπειρία τόσο του μη ξεπερασμένου παρελθόντος, του εξασθενημένου παρόντος, όσο και του μέλλοντος που είναι ήδη εδώ. Φθάνει να είμαστε προσεκτικοί στη σύμπλεξη των μεταβλητών και του αμετάβλητου.

ΟΠΩΣΔΗΠΟΤΕ, Η ΥΠΑΡΞΗ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΦΤΙΑΓΜΕΝΗ γι’ αυτούς που τολμούν να ζουν αυτό από πολύ κοντά κι από πολύ μακριά συγχρόνως, κατάματα, περαστικοί πάνω σ’ έναν πλανήτη που δεν είναι αιώνιος, διαβάτες ταπεινοί ή σημαντικοί. Η μη ανασχέσιμη προέλαση της σύγχρονης τεχνικής η οποία καταλαμβάνει τα πάντα συμβαδίζει με την απουσία των Θεών, με την ερήμωση της φύσης, με τη διάλυση των κοινοτήτων, με το βασίλειο του εμπορεύματος, με την αποθέωση της αναπαράστασης και των θεαματικών της οργάνων, με την αποχαλίνωση της θέλησης.

Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ –ΠΟΥ ΥΠΟΤΙΘΕΤΑΙ ΟΤΙ ΘΡΙΑΜΒΕΥΕΙ– έχει περιοριστεί στα στοιχειώδη. Καθρεφτίζεται χωρίς τελειωμό στον «δικό» του καθρέφτη, στον οποίο είναι επίσης καταδικασμένη να καθρεφτίζεται ολόκληρη η ανθρωπότητα και κάθε πράγμα.

ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΥΤΗ υψώθηκαν, από τις αρχές του 19ου αιώνα, ζωηρές διαμαρτυρίες, κι όχι απλώς διαμαρτυρίες, απέναντι στη γενικευμένη βιομηχανοποίηση. Ζωηρά λόγια και κινήσεις εξέφρασαν όλη τη δυσανεξία, τη δυσφορία, τη δυστυχία, οι οποίες μπορεί μεν να ήσαν οικουμενικές αλλά ήσαν επίσης σημαδεμένες απ’ την καινούργια απόγνωση, απ’ το ξερίζωμα, από τη δύναμη της πεζότητας, του υπολογισμού.

ΟΡΙΣΜΕΝΕΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΜΟΡΦΕΣ ΑΥΤΕΣ που, ρητώς ή όχι, αρνήθηκαν τους νέους καιρούς πλήρωσαν πολύ οδυνηρά τα οράματά τους, υπακούοντας στην τάξη του χρόνου. Στοχαστές, ποιητές, ζωγράφοι, μυθιστοριογράφοι –ας σκεφθούμε τον Ντοστογιέφσκι– δεν μπορούσαν να υποφέρουν αυτό που άρχιζε να κυριαρχεί και του οποίου η κυριαρχία επρόκειτο να επισπευσθεί.

Η ΑΡΝΗΣΗ ΟΜΩΣ ΑΥΤΗ ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΑΜΟΙΡΗ και ενός ισχυρού αισθήματος απώλειας, μιας ορισμένης νοσταλγίας.
Έτσι, ο Χαίλντερλιν κάνει ποίηση την απόσυρση των θεών και τείνει προς την αναμονή ενός νέου θεού.

Ο Μαρξ στιγματίζει σκληρά τη βασιλεία της αποξένωσης και εύχεται να ξαναβρεί ο άνθρωπος (οι άνθρωποι στο σύνολό τους) την ανθρώπινη φύση του.

Ο Νίτσε καταγγέλλει τον μηδενισμό που σφραγίζει τα πάντα με ασημαντότητα και προοιωνίζεται μιαν άλλη κατάφαση αυτού που είναι και γίνεται.

Ο Χάιντεγκερ προσκολλάται στη λήθη του Είναι και περιμένει έναν τελευταίο σωτήρα θεό.

Η ΑΠΟΡΡΙΨΗ ΤΟΥ ΠΑΡΟΝΤΟΣ, που είναι αβάσταχτο και πολύ βαρύ, συμβαδίζει με «προφητικά» λόγια και με χειρονομίες που μυρίζουν νοσταλγία. Η νοσταλγία σκιαγραφεί, απέναντι και μέσα σ’ ένα ανεπανόρθωτο και πνιγηρό παρόν, μιαν «επιστροφή» σ’ έναν τόπο και σ’ ένα χρόνο τον οποίο ουδέποτε κατοικήσαμε πραγματικά και ο οποίος θα ήταν το ενδιαίτημά μας.

ΠΡΑΓΜΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΑΠΟΚΛΕΙΕΙ ΤΗ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ να υπάρχουν νοσταλγίες που πηγαίνουν μπροστά, που είναι προδρομικές…».


Απόσπασμα από το βιβλίο του Κώστα Αξελού, Αυτό που επέρχεται,  Βιβλιοπωλείο της Εστίας. Κώστας Aξελός (26 Ιουνίου 1924-4 Φεβρουαρίου 2010): Σύγχρονος έλληνας φιλόσοφος, στοχαστής, καθηγητής φιλοσοφίας και συγγραφέας. Σπούδασε Νομική στην Αθήνα και φιλοσοφία στη Σορβόνη. Το 1944 στα Δεκεμβριανά, έζησε εικονική εκτέλεση στα κρατητήρια της Ασφάλειας, φυλακίστηκε σε στρατόπεδο και τελικά απέδρασε. Το 1945 μετέβη με το πορτογαλικό πλοίο Ματαρόα από τον Πειραιά στο Παρίσι, μαζί με 200 ακόμα ανθρώπους, ανάμεσά τους ο Κορνήλιος Καστοριάδης και ο Κώστας Παπαϊωάννου, με υποτροφία του Γαλλικού Ινστιτούτου από τη γαλλική κυβέρνηση. Λίγο διάστημα μετά την αναχώρησή του, καταδικάστηκε ερήμην σε θάνατο από στρατοδικείο. Σπούδασε φιλοσοφία στη Σορβόνη, όπου και δίδαξε από το 1962 μέχρι το 1973, όμως δεν έγινε ποτέ καθηγητής, θεωρώντας «ότι το πανεπιστήμιο δεν είναι χώρος ριζικής σκέψης». Από το 1950 έως το 1957 εργάστηκε στο Εθνικό Κέντρο Έρευνας και επεξεργάστηκε τις δύο διδακτορικές διατριβές του πάνω στον Ηράκλειτο και τον Μαρξ. Το 1952 κυκλοφόρησε το πρώτο βιβλίο Φιλοσοφικές Δοκιμές από τις εκδόσεις Παπαζήση. Τα έργα του (είκοσι τέσσερα βιβλία και πολλά κείμενα γραμμένα σε γαλλικά, ελληνικά και γερμανικά) έχουν μεταφραστεί σε 19 γλώσσες. Ο Κώστας Αξελός ήταν επίσης διδάκτορας του Πάντειου Πανεπιστημίου, του Πανεπιστημίου των Ιωαννίνων και του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου.

Πηγή: Tvxs


Διαβάστε επίσης: Κώστας Αξελός
εμφάνιση σχολίων