Η Δεύτερη Μάνα. Φωτιά στη Θάλασσα. Ματωμένος γάμος
ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΑΚΗΣ ΛΑΚΤΑΡΙΔΗΣ [email protected]
15 Απριλίου 2016
Η βραβευμένη στο Πανόραμα του περσινού Φεστιβάλ Βερολίνου, το Sundance και σε μια δεκάδα από άλλα φεστιβάλ ταινία της Άννα Μουϊλαέρτ από την Βραζιλία, είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα για το πως μπορεί να γυρίσει κανείς μια σπουδαία ταινία, με απλά και φαινομενικά ευτελή υλικά. Με μια ιστορία παρμένη λες από βραζιλιάνικη σαπουνόπερα, η ταινία εξετάζει μια σειρά από θέματα που αφορούν την ουσία της μητρότητας, την ταξική διαστρωμάτωση της βραζιλιάνικης κοινωνίας και την θέση της γυναίκας μέσα σε αυτήν, τον υποκριτικό φιλελευθερισμό των απανταχού προνομιούχων, την πεποίθηση των μη προνομιούχων ότι δεν πρέπει να ταράσσουν τα ταξικά νερά για να μην χάσουν τα ήδη κουτσουρεμένα προνόμιά τους, ανάμεσα σε πολλά άλλα.
Η Βαλ είναι η ιδανική οικονόμος, όπως θα ονόμαζε κανείς με πιο πολιτικά ορθό τρόπο μια παραδουλεύτρα. Και τα αφεντικά της την αγαπούν και την φροντίζουν, φτάνει να μην ξεπερνάει τα αυτονόητα όρια που θέτει μια τέτοια σχέση. Μονάχα ο δεσμός της με τον Φαμπίνιο, τον έφηβο γιο της οικογένειας, τον οποίον έχει ουσιαστικά μεγαλώσει εκείνη, είναι ένας δεσμός αγάπης απεριόριστης και για τους δυο τους. Όταν εμφανιστεί στο προσκήνιο η κόρη της, τα αφεντικά όχι μόνο θα δείξουν κατανόηση, αλλά -θεωρώντας τους εαυτούς τους ως φιλελεύθερους και ευνοημένους-, θα κάνουν για χάρη της -προκαλώντας απίστευτο άγχος στην Βαλ- κάποιες μικρές ή μεγάλες παραχωρήσεις και προνόμια (το δωμάτιο των ξένων, το τραπέζι που παίρνουν τα γεύματά τους), σε σχέση με την μητέρα της.
Μόνο που η κόρη της, μεγαλωμένη μακριά από την Βαλ και με διαφορετική νοοτροπία δεν θα το δει έτσι. Θα θεωρήσει αυτές τις παραχωρήσεις δεδομένες και θα πάρει ακόμα περισσότερες πρωτοβουλίες. Το καθόλου αθώο ενδιαφέρον που θα της δείξει ο πατέρας του Φαμπίνιο και ταξικές παραβιάσεις των ορίων από μέρους της και από μέρους του Φαμπίνιο, θα φέρουν στο φως το πραγματικό πρόσωπο των αφεντικών και η Βαλ θα βρεθεί στην μέση ενός κυκλώνα με μια κόρη για τις συναισθηματικές ανάγκες της οποίας, γνωρίζει ελάχιστα. Οι ευγένειες θα ξεχαστούν και όλοι θα πρέπει να αντιμετωπίσουν την ωμή πραγματικότητα.
Με ένα εξαιρετικό σενάριο όπου οι ισορροπίες και οι σχέσεις των προσώπων αλλάζουν συνεχώς, γραμμένο από την ίδια την Μουϊλαέρτ και εμπνευσμένο από την γυναίκα που μεγάλωσε τον δικό της γιο, η ταινία καταφέρνει να εξετάσει διεξοδικά μια σειρά από σημαντικά θέματα, όπως τις πολλές διαφορετικές όψεις της μητρότητας ή για την μετάβαση από την υποταγή στην απελευθέρωση, σε έναν μικρόκοσμο που είναι και καθρέπτης της σύγχρονης βραζιλιάνικης κοινωνίας με τον απλούστερο τρόπο. Στην επιτυχία του επιχειρήματός της συμβάλουν στα μέγιστα οι ερμηνείες των ηθοποιών και ιδιαίτερα της Ρεγκίνα Κασέ, σπουδαίας βετεράνου ηθοποιού του θεάτρου, του σινεμά και της τηλεόρασης στην χώρα της. Το ενδιαφέρον όμως είναι και εικαστικό, καθώς η Μουϊλαέρτ σκηνοθετεί αρχιτεκτονικά, σε διαδρόμους και κλιμακοστάσια, μέσα από πόρτες ανοιχτές και καθρέπτες σε άψογη διεύθυνση φωτογραφίας από την Μπάρμπαρα Άλβαρεζ.
Ιnfo: Η Δεύτερη Μάνα (Que Horas Ela Volta?/The Second Mother). Κοινωνική Δραματική Κομεντί. Βραζιλία 2015. Πρεμιέρα: Πέμπτη 17 Μαρτίου. Σκηνοθεσία: Άννα Μουϊλαέρτ. Παίζουν: Ρεγκίνα Κασέ, Καμίλα Μάρντιλα, Λουρέντσο Μουταρέλι, Καρίνε Τέλες, Μικχέλ Ζοέλσας. Διανομή: Feelgood Entertainment.
ΦΩΤΙΑ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ: Ο Σαμουέλε είναι 12 χρονών και ζει σε ένα νησί στη μέση της θάλασσας. Πηγαίνει στο σχολείο, του αρέσει να ρίχνει με την σφεντόνα του και να κυνηγά. Προτιμά να παίζει στη γη παρόλο που τα πάντα γύρω του αναφέρονται στη θάλασσα και τους άνδρες, γυναίκες και παιδιά που επιχειρούν να τη διασχίσουν, για να φτάσουν στο νησί του. Αλλά το τελευταίο δεν είναι ένα οποιοδήποτε νησί, το όνομα του είναι Λαμπεντούζα και αποτελεί το πιο συμβολικό σύνορο της Ευρώπης, το οποίο διασχίζουν χιλιάδες πρόσφυγες τα τελευταία είκοσι χρόνια, σε αναζήτηση της ελευθερίας τους.
Ενώ η αρχική ιδέα του Ιταλού δημιουργού, όταν επισκέφτηκε για πρώτη φορά το νησί Λαμπεντούζα, ήταν να γυρίσει μια μικρού μήκους ταινία, γρήγορα συνειδητοποίησε ότι θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο να συμπτύξει έναν τόσο πολύπλευρο κόσμο σε λίγα μόνο λεπτά. Ανακαλύπτοντας, πως η αλήθεια της πραγματικότητας του νησιού, βρίσκεται αρκετά μακριά από τα όσα λαϊκίστικα αναπαράγουν τα ΜΜΕ και οι πολιτικοί, ο Ρόζι συνειδητοποίησε πως για να κατανοήσει και να καταγράψει τα όσα συνέβαιναν εκεί θα έπρεπε να παραμείνει εκεί για ένα παρατεταμένο χρονικό διάστημα.
Για τις ανάγκες της ταινίας, μετακομίζει και περνάει περίπου ένα χρόνο στο νησί, όπου εστιάζει στους μόνιμους κατοίκους και την καθημερινότητά τους, ενόσω εκατοντάδες άνθρωποι προσπαθούν να φτάσουν εκεί. Βρίσκει πλέον τον όρο Έκτακτη Ανάγκη σαν κάτι που χάνει το νόημά του μια και έκτακτη ανάγκη είναι η καθημερινότητα του ακριτικού νησιού.
Όπως και στην περίπτωση του προηγούμενου, βραβευμένου με τον Χρυσό Λέοντα από το Φεστιβάλ Βενετίας, ντοκιμαντέρ του, Sacro GRA (2013), ο σκηνοθέτης καταγράφει χωρίς να σχολιάζει τα τεκταινόμενα αφήνοντας τις εικόνες και τους πρωταγωνιστές του να μιλήσουν από μόνα τους. Η προσέγγισή του, δεν είναι ευκαιριακή λόγω του ότι το θέμα που διαπραγματεύεται είναι επίκαιρο και πουλάει. Με χιούμορ και τρυφερότητα, παρακολουθεί αρχικά την καθημερινότητα των κατοίκων του νησιού, για να τα ανατρέψει όλα στη συνέχεια, καθώς ο φακός του εξερευνά μέσα στην νύχτα για να συναντήσει και να καταγράψει τις αφίξεις και τις αφηγήσεις της άλλης πλευράς, αυτής των θαλασσοδαρμένων προσφύγων που φτάνουν ξέπνοοι στο κοντινότερο προς αυτούς κομμάτι της Ευρώπης,
Η καταγραφή αυτής της σύγχρονης τραγωδίας, γίνεται με σεβασμό, ψύχραιμα, ποιητικές πινελιές, συνδέοντας σοφά το Fuocoammare (φωτιά στη θάλασσα), ένα τραγούδι σιτσιλιάνικο, απομεινάρι του πολέμου, όταν η θάλασσα ήταν γεμάτη κινδύνους για τους ψαράδες, με την σημερινή κατάσταση ενός άλλου είδους πολέμου, της μάταιης και απάνθρωπης υπεράσπισης του Οχυρού Ευρώπη (Fortress Europe).
Παραλαμβάνοντας το βραβείο στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου, από την πρόεδρο της κριτική επιτροπής, Μέριλ Στριπ, ο Τζιανφράνκο Ρόζι το αφιέρωσε στους κατοίκους της Λαμπεντούζα και δήλωσε πως στο βάθος της σκέψης του βρίσκονται όλοι εκείνοι που δεν έφτασαν ποτέ στο νησί. Όσο για το παράδοξο των βραβείων κερδισμένων πάνω στις τραγωδίες των άλλων, τα έχουμε ξαναπεί.
Info: Φωτά στη Θάλασσα, Fuocoammare (Fire at Sea). Ντοκιμαντέρ. Ιταλία 2016. Σκηνοθεσία: Τζιανφράνκο Ρόζι. Παίζουν: Pietro Bartolo, Samuele Caruana, Maria Costa, Mattias Cucina. Διανομή: StraDa Films.
ΜΑΤΩΜΕΝΟΣ ΓΑΜΟΣ: Δύο άνδρες, μια γυναίκα, ένας έρωτας, ένα πάθος ισχυρότερο από την αγάπη και την άγρια φύση του κόσμου γύρω τους. Ο Λεονάρντο, Η Νύφη και Ο Γαμπρός είναι αχώριστη παρέα από μικρά παιδιά, αλλά ανάμεσα στον Λεονάρντο και τη Νύφη υπάρχει ένας αόρατος, άγριος, άρρηκτος δεσμός... Τα χρόνια περνούν, κι εκείνη, ανήσυχη και δυστυχισμένη, ετοιμάζεται για το γάμο της με Τον Γαμπρό, στη μέση της Λευκής Ερήμου, όπου ζει με τον πατέρα της. Την ημέρα πριν την τελετή, στην πόρτα της εμφανίζεται μια γριά Ζητιάνα , που της προσφέρει ένα δώρο και μια συμβουλή: «Μην τον παντρευτείς, αν δεν τον αγαπάς», ενώ παράλληλα της δίνει δυο γυάλινα στιλέτα. Ένα ρίγος διαπερνά την ψυχή και το σώμα της Νύφης.
Αν μια κινηματογραφική διασκευή του Ματωμένου Γάμου του Λόρκα φαντάζει σαν μια φανταστική ιδέα, εν μέσω μιας νέας χρυσής εποχής για τον ισπανικό κινηματογράφο τα τελευταία χρόνια, η προσέγγιση την οποία επιλέγει η Πάουλα Ορτίθ -γι αυτήν εδώ την στήλη, τουλάχιστον- ξαφνιάζει.
Τον απογυμνώνει από τις κοινωνικοπολιτικές του νύξεις και κρατάει μονάχα τις καταπιεσμένες επιθυμίες των ηρώων του, σε ένα καρτποσταλικής ομορφιάς, στιλιζαρισμένο, μη ρεαλιστικό δράμα, όπου οι ηθοποιοί παίζουν με θεατρικό στόμφο και που όλη η ποιητικότητα του εξαντλείται σε συνεχή slow motions και ένα, όμορφο κατά τα άλλα, σάουντρακ μουσικής και τραγουδιών που δεν συμβαδίζουν πάντα με την εποχή της ιστορίας. Ενδιαφέρον αλλά άνισο, λατρεύτηκε από κοινό και κριτικούς στην Ισπανία και ήταν υποψήφιο για 12 βραβεία Goya. Άλλες εποχές, άλλα ήθη.
Info: Ματωμένος Γάμος (la Novia/The Bride). Αισθηματική Δραματική. Ισπανία - Γερμανία 2015. Πρεμιέρα: Πέμπτη 14 Απριλίου. Σκηνοθεσία: Πάουλα Ορτίθ. παίζουν: Ίνμα Κουέστα, Άλεξ Γκαρθία, Ασιέρ Ετσεαντία, Λετίθια Ντολέρα, Λουίσα Γκαβάσα, Κάρλος Άλβαρεθ. Διανομή: Tanweer.
εμφάνιση σχολίων