«Ζούμε με το φόβο μη βρούμε την πόρτα σπασμένη». Ρεπορτάζ του «Βήματος» από την Έλενα Φυντανίδου αποκαλύπτει ανήκουστες πρακτικές των funds σε σχέση με δανειολήπτες και κατασχέσεις πρώτης κατοικίας. Τις πιο ψυχοφθόρες γιορτές των τελευταίων χρόνων θα ζήσουν χιλιάδες οικογένειες, καθώς ο φόβος της έξωσης είναι πλέον πραγματικός, με 1.300 πλειστηριασμούς εβδομαδιαίως. Χιλιάδες είδαν τα δάνειά τους να «κοκκινίζουν» και να περνούν στα χέρια fund και εταιρειών διαχείρισης στα χρόνια της κρίσης. Οι ιστορίες ανθρώπων που μέχρι την κρίση ήταν συνεπείς στις υποχρεώσεις τους αλλά χτυπήθηκαν από ανεργία, ασθένεια ή απρόβλεπτα γεγονότα αποκαλύπτουν και την αναλγησία ή τους σκοπούς των funds
«Αυτό που δεν έχει καταλάβει ο κόσμος είναι ότι ακόμη κι όταν κάποιος χάσει το σπίτι του, συνεχίζει να χρωστάει»,
«Ήμασταν πάντοτε εντάξει» – Η ιστορία μιας οικογένειας που παλεύει με την αρρώστια και τα funds. Ο Κώστας και η Μαρία, γονείς τριών παιδιών, ζουν εδώ και μήνες με τον φόβο πως θα επιστρέψουν σπίτι τους και θα βρουν την πόρτα σπασμένη. Το 99 τ.μ. σπίτι τους αγορασμένο το 2003 με σταθερή δόση, κατέληξε μετά την κρίση στα χέρια fund. Παρά τη συνέπειά τους, η παγίδα του ελβετικού φράγκου, η ανεργία και τα σοβαρά προβλήματα υγείας που προέκυψαν (καρκίνος στο παιδί τους και εγκεφαλικό επεισόδιο για τον ίδιο τον Κώστα) έφεραν την οικογένεια σε οριακή κατάσταση.
Οι προσπάθειες ρύθμισης κατέληγαν κάθε φορά σε «προκαταβολές» που διπλασιάζονταν μέσα σε μια μέρα. Από 12.000 ευρώ έγιναν τελικά, 100.000. «Κατάλαβα τότε ότι απλώς ήθελαν το σπίτι. Δεν τους ένοιαζε τίποτα άλλο», λέει ο Κώστας. Ο πλειστηριασμός του 2023 έβγαλε την κατοικία σε εταιρεία real estate ξένων συμφερόντων, και από τον Ιούνιο μέχρι σήμερα η οικογένεια έχει κινδυνεύσει δύο φορές με έξωση – και τις δύο χάρη σε κινητοποιήσεις εργαζομένων, σωματείων και κατοίκων παρέμεινε σπίτι του.
«Το δάνειο δεν ήταν καν κόκκινο». Μια άλλη ανήκουστη περίπτωση είναι αυτή της Κ. Γ. από το Περιστέρι ενδεικτική της ασυδοσίας του συστήματος. Το 2007 πήρε στεγαστικό 130.000 ευρώ, πλήρωνε κανονικά και έπειτα εντάχθηκε στον «νόμο Κατσέλη». Παρά τις τακτικές πληρωμές των 300 ευρώ, με εισήγηση τραπεζικών υπαλλήλων επέστρεψε σε τραπεζική ρύθμιση, μέχρι που, το 2020, ενημερώθηκε ξαφνικά από εταιρεία διαχείρισης ότι θεωρείται «κόκκινη». Παρά τις προσπάθειες επικοινωνίας, η εταιρεία ζήτησε «προκαταβολή» 4.000 ευρώ για νέα ρύθμιση, που μέσα σε λίγες μέρες έγιναν 12.000. Ακολούθησε απόρριψη του εξωδικαστικού μηχανισμού και τελικά πλειστηριασμός με τιμή εκκίνησης 79.300 ευρώ και κατακύρωση… στα 79.301 ευρώ. «Το πρώτο βράδυ κοιμηθήκαμε με μια συρταριέρα πίσω από την πόρτα». Μετά την κινητοποίηση της Επιτροπής κατά των Πλειστηριασμών, η έξωση «πάγωσε» προσωρινά, αλλά το fund ζητά πλέον 100.000 ευρώ για την επαναγορά του σπιτιού.
«Δεν μπορείς να πάρεις ούτε εφάπαξ». Οι παγίδες του συστήματος: «Αυτό που δεν έχει καταλάβει ο κόσμος είναι ότι ακόμη κι όταν κάποιος χάσει το σπίτι του, συνεχίζει να χρωστάει», επισημαίνει ο περιφερειακός σύμβουλος Αττικής Γιώργος Τάτσης, μέλος της Επιτροπής κατά των Πλειστηριασμών. «Ουσιαστικά, οι άνθρωποι γίνονται όμηροι των τραπεζών και των fund για πάντα». Η Επιτροπή διαχειρίζεται καθημερινά δεκάδες περιστατικά, με τα τηλέφωνα να χτυπούν διαρκώς από πολίτες που βλέπουν την πρώτη κατοικία τους να βγαίνει σε πλειστηριασμό.
Tα sos
Στο ισχύον καθεστώς δεν υπάρχει πραγματική προστασία της πρώτης κατοικίας, και ακόμη κι αν κάποιος χάσει το σπίτι του σε πλειστηριασμό, το χρέος εξακολουθεί να τον ακολουθεί.
Την ίδια στιγμή, οι οφειλέτες δεν μπορούν να λάβουν εφάπαξ από το Ταμείο τους όσο το χρέος παραμένει, ούτε να πάρουν νέο δάνειο ή να προχωρήσουν σε κληρονομιά.
Οι προκαταβολές για ρύθμιση αλλάζουν αυθαίρετα από μέρα σε μέρα.
Το πιστοποιητικό ευαλωτότητας μπορεί να απορριφθεί λόγω μικρών διαφορών στην αξία του ακινήτου.
Αναδεικνύεται ένα γενικευμένο φαινόμενο: οι εταιρείες διαχείρισης εφαρμόζουν παραπλανητικές, αδιαφανείς και εξοντωτικές πρακτικές
Δεν υπάρχει ουσιαστικό πλαίσιο κρατικής προστασίας, οι δανειολήπτες είναι χωρίς πραγματικό καταφύγιο ενώ η αστυνομία πηγαίνει έξω από τα σπίτια τους σαν να είναι εγκληματίες.
Κάθε εβδομάδα πραγματοποιούνται περίπου 1.300 πλειστηριασμοί, πολλοί εκ των οποίων αφορούν πρώτη κατοικία.