ΦΩΤΟ: UNSPLASH
Αρκούν λίγες φωτογραφίες από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ένα βίντεο από δημόσια εμφάνιση ή κάποια λεπτά καθαρού ηχητικού αποσπάσματος για να δημιουργηθεί ένα ψηφιακό αντίγραφο ενός προσώπου, μια εικόνα ή ένα βίντεο που αναπαριστά κάποιον με ρεαλισμό. Ένα «ψηφιακό εγώ» που μοιάζει, ακούγεται και συμπεριφέρεται ίδια, χωρίς ποτέ να έχεις συμμετάσχει στη δημιουργία του. Όσο αυξάνεται η παρουσία μας στο διαδίκτυο, τόσο διευρύνεται η δυνατότητα επεξεργασίας και αναπαραγωγής των χαρακτηριστικών μας από αλγορίθμους τεχνητής νοημοσύνης. Το ερώτημα, πλέον, δεν είναι αν υπάρχει ο κίνδυνος να αποκτήσουμε έναν τέτοιο ψηφιακό «σωσία», αλλά πότε και με ποιες συνέπειες.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Δανία αναλαμβάνει πρωτοβουλία, ετοιμάζοντας τη θέσπιση ενός νομικού πλαισίου που αναγνωρίζει ως πνευματική ιδιοκτησία βασικά στοιχεία της ταυτότητάς μας, την όψη και τη φωνή μας. Η κυβέρνηση της σκανδιναβικής χώρας δίνει τη δυνατότητα στους πολίτες να ελέγχουν τη χρήση της εικόνας και της φωνής τους, ακόμη και όταν αυτή αφορά ψηφιακές «εκδοχές» τους.
Η αλλαγή βασίζεται σε μία απλή αλλά κρίσιμη αρχή: η εξωτερική μας εμφάνιση και η φωνή μας δεν είναι διαθέσιμες προς αναπαραγωγή χωρίς συγκατάθεση. Το νομοσχέδιο, που προβλέπεται να κατατεθεί επίσημα το φθινόπωρο, ορίζει ρητά ότι κάθε ψηφιακή απομίμηση προσώπου ή φωνής αποτελεί μορφή αναπαράστασης που απαιτεί έγκριση από το άτομο στο οποίο βασίζεται.
Ο υπουργός Πολιτισμού, Γιάκομπ Ένγκελ-Σμιτ, δήλωσε χαρακτηριστικά ότι «δεν είναι αποδεκτό οι άνθρωποι να μετατρέπονται σε ψηφιακά αντίγραφα χωρίς έλεγχο και χωρίς πλαίσιο. Όλοι έχουν δικαίωμα στο σώμα τους, στη φωνή τους, στα χαρακτηριστικά τους.» Μια δήλωση που αποκτά βαρύτητα, καθώς η χρήση deepfake τεχνολογίας γνωρίζει συνεχώς νέα πεδία εφαρμογής, όχι πάντα προς το καλύτερο.
Η τεχνολογία των deepfakes έχει ήδη χρησιμοποιηθεί σε περιπτώσεις παραποίησης περιεχομένου: από βίντεο που εμπλέκουν διασημότητες σε πορνογραφικό υλικό, μέχρι πολιτικά μηνύματα που παρουσιάζουν δημόσια πρόσωπα να λένε ή να κάνουν πράγματα που ουδέποτε συνέβησαν.
Τα παραγόμενα βίντεο είναι συχνά εξαιρετικά πειστικά και μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές επιπτώσεις, είτε σε προσωπικό επίπεδο, είτε στον δημόσιο διάλογο και την πολιτική ζωή.
Αυτό βέβαια δεν σημαίνει πως η τεχνολογία είναι εξ ορισμού επιβλαβής. Ήδη χρησιμοποιείται νόμιμα και με τη συγκατάθεση των ενδιαφερομένων σε τομείς όπως η διαφήμιση, ο κινηματογράφος και οι ψηφιακές παραγωγές.
Η Δανία θέλει να καθορίσει τα όρια πριν η τεχνολογία αυτή ξεπεράσει την ηθική και τη νομική δυνατότητα ελέγχου. Η χώρα επιλέγει την πρόληψη, δίνοντας στους πολίτες της τα μέσα να υπερασπιστούν την ταυτότητά τους στον ψηφιακό κόσμο.
Αν η πρόταση νομοθετηθεί, θα πρόκειται για την πρώτη τέτοια ρύθμιση στην Ευρώπη, ένα σημαντικό προηγούμενο που πιθανόν να λειτουργήσει ως πρότυπο και για άλλα κράτη. Σε μια εποχή όπου η έννοια του «ποιος είσαι» αμφισβητείται ακόμα και από την τεχνητή νοημοσύνη, η προστασία της εικόνας και της φωνής μας δεν είναι πολυτέλεια, είναι ζήτημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η Δανία έχει πληθυσμό περίπου 6.000.000, καταλαμβάνει την τέταρτη θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση όσον αφορά το κατά κεφαλήν ΑΕΠ με 48 000 ευρώ, πολύ πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ (37 600 ευρώ) και, μέχρι σήμερα, χρησιμοποιεί την χρηματοδότηση προγραμμάτων της ΕΕ κυρίως για επιδότηση ερευνών και προστασία του περιβάλλοντος.
Ακολουθήστε μας στο Instagram και στο Facebook για να βλέπετε τα άρθρα που σας ενδιαφέρουν