Η Αλήθεια. Γλυκιά Απόδραση. Η Αλίκη Μέσα Από τον Σπασμένο Καθρέφτη
ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΑΚΗΣ ΛΑΚΤΑΡΙΔΗΣ [email protected]
26 Μαΐου 2016
Η ΑΛΗΘΕΙΑ: Το πρωί της 9ης Σεπτεμβρίου 2004, η βετεράνος παραγωγός του δελτίου ειδήσεων του CBS, Μέρι Μέιπς, πίστευε ότι είχε κάθε λόγο να αισθάνεται περήφανη για τη δουλειά της. Μέχρι το βράδυ της ίδιας μέρας, η Μέιπς με τον κεντρικό παρουσιαστή του δελτίου Νταν Ράδερ, θα δεχόντουσαν πολύ σκληρή κριτική κι έλεγχο από το ίδιο τους το κανάλι.
Οι δυο τους είχαν παρουσιάσει στην εκπομπή τους 60 Minutes, αμφισβητούμενες πλέον, αποδείξεις, ότι ο πρόεδρος Τζορτ Μπους είχε βρει τρόπο να αποφύγει τη στρατιωτική του θητεία από το 1968 έως το 1974. Η εκπομπή υποστήριξε ότι ο Τζορτζ Μπους χρησιμοποίησε οικογενειακές γνωριμίες και πολιτική δύναμη για να μη στρατολογηθεί στο πόλεμο του Βιετνάμ, αλλά να καταταχθεί στην Εναέρια Εθνική Φρουρά του Τέξας. Ωστόσο, ούτε στο σώμα του Τέξας παρουσιάστηκε ποτέ. Η Μέιπς και η ομάδα της δούλεψαν σκληρά για να έχουν ζωντανά στην εκπομπή μάρτυρες κι έγγραφα για να υποστηρίξουν τις κατηγορίες τους, κι ένιωθαν βέβαιοι ότι η υπόθεση ευσταθούσε. Το θέμα της αυθεντικότητας ή μη των εν λόγω εγγράφων, θα είχε σοβαρές επιπτώσεις στην επερχόμενη καμπάνια του Μπους για τις προεδρικές εκλογές του 2004. Ολόκληρο το τμήμα των 60 Minutes, θα δεχτεί ολομέτωπη επίθεση από το πολιτικό και δημοσιογραφικό κατεστημένο, ενώ το ίδιο τους το κανάλι θα ξεκινήσει ερευνητικές διαδικασίες εκ των έσω, θέλοντας να αποτινάξει από πάνω του την κατηγορία του συκοφάντη, θυσιάζοντας ουσιαστικά ολόκληρο το team της εκπομπής προς χάριν της δήθεν δημοσιογραφικής ουδετερότητας.
Το αμερικάνικο σινεμά και το Χόλιγουντ, έχουν αποδείξει επανειλημμένα ότι δεν φοβούνται το πολιτικό σινεμά και την κριτική των πεπραγμένων από τις ΗΠΑ εκ των έσω, ιδιαίτερα όταν ο ήρωας ή ο σκοπός τον οποίον υπηρετεί δικαιώνεται και ότι παρά τις εκάστοτε παράπλευρες απώλειες, η Δημοκρατία λειτουργεί και η δικαιοσύνη τελικά αποκαθίσταται. Όχι ότι δεν υπάρχουν εξαιρέσεις. Ιδιαίτερα την ανήσυχη δεκαετία ανάμεσα στο 68 και το 78, πολλοί δημιουργοί δεν έκρυψαν την απαισιοδοξία τους, καθώς προέβλεπαν τον θαυμαστό καινούργιο κόσμο που ερχόταν, το τέλος των ιδεολογιών και την απόλυτη επικράτηση του καπιταλιστικού μοντέλου. Η άνοδος του Μπους του νεότερου και η μετά την 11 Σεπτεμβρίου εποχή, μετά το πρώτο μούδιασμα, έδωσαν καινούργια ώθηση στο είδος, η οποία καταλάγιασε μετά την νίκη του υποτιθέμενα πιο προοδευτικού Ομπάμα για να περάσει σε πιο mainstream χωράφια, σε κατασκοπικά θρίλερ τύπου Τζέισον Μπορν, ή (καθώς λείπουν οι πρωτότυπες ιδέες) σε αναπαραστάσεις αληθινών ιστοριών και γεγονότων, ακόμα και με την μορφή της κομεντί, όπως το πρόσφατο Μεγάλο Σορτάρισμα.
Εδώ, ο σεναριογράφος του Zodiac (2007), Τζέιμς Βάντερμπιλντ, διασκευάζει το αυτοβιογραφικό βιβλίο της Μέιπς, Truth and Duty: The Press, the President and the Privilege of Power, στο οποίο αφηγείται τα γεγονότα εκείνων των ημερών όπως τα έζησε εκείνη και το team της εκπομπής του καναλιού CBS, 60 Minutes, όταν τόλμησαν να ερευνήσουν το αν ο Πρόεδρος Μπους, υπέρμαχος του πολέμου κατά της τρομοκρατίας, είχε υπηρετήσει κανονικά την θητεία του. Μπροστά στον σάλο που ξεσηκώθηκε, οι πηγές ανασκεύασαν τις μαρτυρίες τους και παρόλο που η αυθεντικότητα της πληροφορίας δεν θα επιβεβαιωθεί, αλλά ούτε και θα διαψευστεί ποτέ, οι δημοσιογράφοι της εκπομπής θα βρεθούν στο στόχαστρο του διαπλεκόμενου κατεστημένου, μόνο και μόνο επειδή τόλμησαν να διερωτηθούν κάτι τέτοιο, κατά την διάρκεια της προεκλογικής περιόδου του 2004 (η οποία τελικά επανέφερε τον Μπους για μια δεύτερη τετραετία στον προεδρικό θώκο). Το χειρότερο ήταν ότι το κανάλι ξεκίνησε μια εσωτερική διαδικασία επανεξέτασης των γεγονότων που οδήγησαν σε αυτή την υποτιθέμενη συκοφαντία για να βρεθούν οι ένοχοι που παραβίασαν την αρχή της δημοσιογραφικής ουδετερότητας, έτσι ώστε να τινάξει από πάνω του την ρετσινιά της μονομερούς ενημέρωσης.
Αν και η ταινία αντανακλά κυρίως την οπτική της Μέιπς, θέτει με θάρρος μια σειρά ερωτήματα για τον τρόπο με τον οποίο τα κανάλια διαπλέκονται με τις εκάστοτε οικονομικές και πολιτικές Αρχές, και το κάνει με εξαιρετικό τρόπο. Η αποκαθήλωση των δημοσιογράφων από το ίδιο τους το κανάλι προς χάριν της ανεξαρτησίας του, αποτέλεσε ένα από τα πιο δυσκοίλια παραδείγματα νεοπαγούς πολιτικής ορθότητας. Η Κέιτ Μπλάνσετ δίνει άλλη μια συνταρακτική ερμηνεία η οποία θα μπορούσε άνετα να της είχε δώσει μια διπλή υποψηφιότητα για τα φετινά βραβεία Όσκαρ. Το ότι η ταινία απουσίαζε εντελώς από τα βραβεία της Ακαδημίας, σε αντίθεση με τα σαφώς κατώτερα, Spotlight και Μεγάλο Σορτάρισμα, είναι ενδεικτικό για το είδος της διαπλοκής την οποία καυτηριάζει η ταινία. Απολύτως ενδεικτικό και το ότι στο μεγαλύτερο μέρος της, η χρηματοδότηση έγινε από Αυστραλούς παραγωγούς και το ότι η ταινία γυρίστηκε εξ ολοκλήρου στην Αυστραλία. Η εμπορική της αποτυχία δεν έχει καμία σχέση με την πραγματική αξία της. Τελικά οι εποχές έχουν αλλάξει. Πολιτική κριτική, εκτός από τον Μάικλ Μουρ, στις ΗΠΑ, μπορεί να κάνει μονάχα ο