Το τέλος της Α' ΠΡΟΣΩΠΟ λογικής στην Ευρώπη

Α' ΠΡΟΣΩΠΟ
ΟΙ ΗΝΩΜΕΝΕΣ ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ ΔΕΙΧΝΟΥΝ, ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ, ΣΗΜΑΔΙΑ ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ από την κρίση που ξέσπασε στο τέλος της προεδρίας του Τζορτζ Μπους, όταν η παρολίγον κατάρρευση του χρηματοπιστωτικού συστήματός τους έστειλε κύματα σοκ σε ολόκληρο τον κόσμο. Αλλά δεν είναι μια ισχυρή ανάκαμψη, στην καλύτερη περίπτωση, το χάσμα μεταξύ του σημείου που θα έπρεπε να βρίσκεται η οικονομία και εκεί που είναι τουλάχιστον δεν διευρύνεται. Εάν το χάσμα κλείνει, αυτό συμβαίνει πολύ αργά, η ζημιά που προκάλεσε η κρίση φαίνεται να είναι μακροπρόθεσμη.

ΤΟ ΧΑΣΜΑ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟ ΣΗΜΕΙΟ ΠΟΥ ΘΑ ΒΡΙΣΚΟΤΑΝ Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ χωρίς την κρίση και εκεί που είναι, συνεχίζει να διευρύνεται. Και πάλι, θα μπορούσε να είναι χειρότερα. Στην απέναντι όχθη του Ατλαντικού, υπάρχουν ακόμα λιγότερα σημάδια για έστω και μέτρια ανάκαμψη τύπου ΗΠΑ. Στις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ είναι μικρότερο από ό, τι ήταν πριν από την κρίση. Μισή δεκαετία χαμένη μετατρέπεται γρήγορα σε ολόκληρη δεκαετία χαμένη. Πίσω από τις ψυχρές στατιστικές, ζωές καταστρέφονται, όνειρα διαψεύδονται και οικογένειες καταρρέουν (ή δεν σχηματίζονται) καθώς η στασιμότητα -η ύφεση σε κάποιες περιπτώσεις-συνεχίζεται χρόνο με το χρόνο.

Η Ε.Ε. ΕΧΕΙ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΤΑΛΑΝΤΟΥΧΟΥΣ, ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΜΟΡΦΩΜΕΝΟΥΣ ανθρώπους. Οι χώρες-μέλη της έχουν ισχυρά νομικά πλαίσια και κοινωνίες που λειτουργούν σωστά. Πριν από την κρίση, οι περισσότερες είχαν ακόμη και εύρυθμες οικονομίες. Σε ορισμένα σημεία, η παραγωγικότητα ανά ώρα -ή ο ρυθμός αύξησης τής- ήταν μεταξύ των υψηλότερων στον κόσμο.

ΑΛΛΑ Η ΕΥΡΩΠΗ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΘΥΜΑ. Ναι, η Αμερική έκανε κακή διαχείριση της οικονομίας της, αλλά όχι, οι ΗΠΑ δεν επέβαλαν το βάρος του παγκόσμιου νέφους στην Ευρώπη. Η ασθένεια της Ε.Ε. της αυτο-επιβλήθηκε, λόγω μιας αλληλουχίας άνευ προηγουμένου κακών οικονομικών αποφάσεων, αρχίζοντας με τη δημιουργία του ευρώ. Παρά την πρόθεση να ενώσει την Ευρώπη, στο τέλος, έχει καταλήξει να τη διαιρεί και απουσία πολιτικής βούλησης για τη δημιουργία θεσμών που θα επέτρεπαν σε ένα ενιαίο νόμισμα να δουλέψει, η ζημιά είναι μη αναστρέψιμη.

ΤΟ ΣΗΜΕΡΙΝΟ ΧΑΟΣ ΠΡΟΕΡΧΕΤΑΙ ΕΝ ΜΕΡΕΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΣΗ σε μια πεποίθηση, που από καιρό αμφισβητείται, γύρω από την εύρυθμη λειτουργία των αγορών, χωρίς ατέλειες των πληροφοριών και του ανταγωνισμού. Η ύβρις έχει επίσης διαδραματίσει έναν κάποιο ρόλο. Πώς αλλιώς να εξηγήσουμε το γεγονός ότι, χρόνο με το χρόνο, οι προβλέψεις των Ευρωπαίων αξιωματούχων για τις συνέπειες των πολιτικών τους αποδεικνύονται σταθερά λάθος;

ΟΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΑΥΤΕΣ ΔΕΝ ΑΠΟΔΕΙΧΤΗΚΑΝ ΛΑΘΟΣ, ΕΠΕΙΔΗ ΟΙ ΧΩΡΕΣ ΤΗΣ Ε.Ε. δεν κατάφεραν να εφαρμόσουν τις προβλεπόμενες πολιτικές, αλλά επειδή τα μοντέλα στα οποία στηρίχθηκαν οι πολιτικές αυτές ήταν τόσο βαθιά λανθασμένα. Στην Ελλάδα, για παράδειγμα, τα μέτρα που αποσκοπούσαν στη μείωση του χρέους έχουν στην πραγματικότητα επιβαρύνει το χρέος ακόμα περισσότερο από το επίπεδο του 2010: Ο λόγος του χρέους προς το ΑΕΠ έχει αυξηθεί, λόγω των αιματηρών επιπτώσεων της δημοσιονομικής λιτότητας στην παραγωγή. Τουλάχιστον το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έχει πάρει πάνω του την αποτυχία σε επίπεδο θεωρίας και πολιτικών.

ΟΙ ΗΓΕΤΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΠΑΡΑΜΕΝΟΥΝ ΠΕΠΕΙΣΜΕΝΟΙ ΟΤΙ ΟΙ ΔΙΑΡΘΡΩΤΙΚΕΣ μεταρρυθμίσεις πρέπει να είναι η κορυφαία προτεραιότητά τους. Όμως, τα προβλήματα, που επισημαίνουν, υπήρχαν και στα χρόνια πριν από την κρίση και τότε δεν έβαζαν φρένο στην ανάπτυξη. Αυτό που η Ευρώπη χρειάζεται περισσότερο από διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις εντός των χωρών-μελών είναι η μεταρρύθμιση της δομής της ίδιας της Ευρωζώνης, καθώς και μια αντιστροφή των πολιτικών λιτότητας, οι οποίες έχουν αποτύχει ξανά και ξανά στην αναθέρμανση της οικονομικής ανάπτυξης. Όσοι πίστευαν ότι το ευρώ δεν θα μπορούσε να επιβιώσει έχουν επανειλημμένα αποδειχθεί λάθος. Αλλά όσοι κάνουν κριτική έχουν δίκιο σε ένα πράγμα: εάν δεν μεταρρυθμιστεί η δομή της Ευρωζώνης και δεν αντιστραφεί η λιτότητα, η Ευρώπη δεν θα ανακάμψει.

ΤΟ ΔΡΑΜΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΑΠΕΧΕΙ ΠΟΛΥ ΑΠΟ ΤΟ ΤΕΛΟΣ. Ένα από τα δυνατά σημεία της Ε.Ε. είναι η ζωτικότητα των δημοκρατιών της. Αλλά το ευρώ αφαίρεσε από τους πολίτες -ιδιαίτερα στις χώρες της κρίσης- κάθε παρέμβαση απέναντι στο οικονομικό τους πεπρωμένο. Επανειλημμένα, οι ψηφοφόροι έχουν πετάξει έξω κυβερνήσεις, δυσαρεστημένοι με την κατεύθυνση της οικονομίας -μόνο και μόνο για να έχουν μια νέα κυβέρνηση, η οποία συνεχίζει στην ίδια πορεία που υπαγορεύεται από τις Βρυξέλλες, τη Φρανκφούρτη και το Βερολίνο.

ΑΛΛΑ ΓΙΑ ΠΟΣΟ ΚΑΙΡΟ ΜΠΟΡΕΙ ΑΥΤΟ ΝΑ ΣΥΝΕΧΙΣΤΕΙ; ΚΑΙ ΠΩΣ ΘΑ ΑΝΤΙΔΡΑΣΟΥΝ ΟΙ ΨΗΦΟΦΟΡΟΙ; Σε όλη την Ευρώπη, βλέπουμε την ανησυχητική αύξηση των ακραίων εθνικιστικών κομμάτων, αντίθετων προς τις αξίες του Διαφωτισμού, που έχουν συμβάλει τόσο στην επιτυχή πορεία της Ευρώπης. Σε ορισμένα μέρη, τα μεγάλα αποσχιστικά κινήματα αυξάνονται. Και τώρα η Ελλάδα θα περάσει την Ευρώπη από μια ακόμα δοκιμασία. Η μείωση του ελληνικού ΑΕΠ από το 2010 είναι πολύ χειρότερη από εκείνη που αντιμετώπισε Η Αμερική κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης της δεκαετίας του 1930. Η ανεργία των νέων είναι πάνω από 50%. Η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά έχει αποτύχει και, τώρα, λόγω της αδυναμίας του κοινοβουλίου να εκλέξει νέο Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας, η χώρα θα πάει σε πρόωρες γενικές εκλογές, που θα διεξαχθούν στις 25 Ιανουαρίου.

Η ΑΡΙΣΤΕΡΗ ΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΣΗ ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ, Η ΟΠΟΙΑ ΕΧΕΙ ΔΕΣΜΕΥΘΕΙ να επαναδιαπραγματευθεί τους όρους διάσωσης της Ελλάδας με την Ε.Ε., είναι μπροστά στις δημοσκοπήσεις. Αν ο ΣΥΡΙΖΑ κερδίσει αλλά δεν πάρει την εξουσία, ένας βασικός λόγος θα είναι ο φόβος για το πώς η Ε.Ε. θα αντιδράσει. Ο φόβος δεν είναι το ευγενέστερο των συναισθημάτων και δεν συνεισφέρει στο είδος της εθνικής συναίνεσης που χρειάζεται η Ελλάδα, για να προχωρήσει προς τα εμπρός.

ΤΟ ΘΕΜΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ Η ΕΛΛΑΔΑ. ΕΙΝΑΙ Η ΕΥΡΩΠΗ. Αν η Ευρώπη δεν αλλάξει τους τρόπους της -αν δεν μεταρρυθμίσει την Ευρωζώνη και δεν καταργήσει τη λιτότητα-, η λαϊκή αντίδραση θα καταστεί αναπόφευκτη. Η Ελλάδα μπορεί και να παραμείνει στον δρόμο της αυτή τη φορά. Αλλά αυτή η οικονομική τρέλα δεν μπορεί να συνεχιστεί επ' άπειρον. Η δημοκρατία δεν θα το επιτρέψει. Αλλά πόσο ακόμα πόνο θα πρέπει να υπομείνει η Ευρώπη πριν αποκατασταθεί η λογική;

Πηγή: THE TOC, Project Syndicate 

εμφάνιση σχολίων