Lapis Lazuli: Πόσο απέχει CULTURE μια κραυγή από ένα γέλιο;

CULTURE «Το έργο απευθύνεται σε όσους αναγνωρίζουν πόσο συγκινητική είναι η αστεία πλευρά της ζωής, σε όσους δεν ψάχνουν μηνύματα και διδάγματα, σε όσους δεν παίρνουν στα σοβαρά τον εαυτό τους.» Το γκροτέσκο, το κωμικό και το τρομακτικό συνυπάρχουν σε ένα έργο στα όρια της περφόρμανς, του χορού και των εικαστικών τεχνών.

Μετά την ολοκλήρωση τριών έργων, που συνεχίζουν να περιοδεύουν με θερμή υποδοχή και εγκωμιαστικά σχόλια ανά τον κόσμο, RELIC (2015), ΤΙΤΑΝΕΣ (2017) και ΕΛΕΝΙΤ (2019), ο Ευριπίδης Λασκαρίδης παρουσιάζει σε παγκόσμια πρεμιέρα στη Στέγη, από 4 έως 21 Απριλίου, τη νέα του διεθνή συμπαραγωγή Lapis Lazuli, πριν ξεκινήσει μια μεγάλη διεθνή περιοδεία. Ικανός να δημιουργήσει μαγεία με τα πλέον ετερόκλητα και ευτελή υλικά, εφευρέτης ενός υβριδικού είδους θεάματος, στα όρια της περφόρμανς, του χορού και των εικαστικών τεχνών, του μεγαλειώδους και του εσκεμμένα γελοίου, ο Ευριπίδης Λασκαρίδης επιστρέφει με τη δημιουργία μιας ακόμα ιδιότυπης παράστασης, όπου συνυπάρχουν τα στοιχεία του γκροτέσκου, του κωμικού και του τρoμακτικού. Σε συνέχεια της διερεύνησής του πάνω στις έννοιες της μεταμόρφωσης και του γελοίου, ο Λασκαρίδης επιχειρεί να πλάσει εκ νέου έναν γοητευτικό και μυστηριώδη κόσμο, φιλόξενο στους παράξενους, ιδιότροπους, αλλά και ευαίσθητους χαρακτήρες του. Το νέο αυτό έργο φέρει τον τίτλο Lapis Lazuli, δανειζόμενο το όνομά του από τον ημιπολύτιμο λίθο με το χαρακτηριστικό μπλε χρώμα.

Το λάπις λάζουλι είναι ένα μεταμορφωσιγενές πέτρωμα, που παρουσιάζει απρόβλεπτη συμπεριφορά κάτω από μεγάλη πίεση. Από τη μάσκα του Τουταγχαμών έως τους αναγεννησιακούς πίνακες του Τιτσιάνο και τα (μετα)μοντερνιστικά παραδείγματα των μονοχρωματικών έργων του Yves Klein, το λάπις λάζουλι έχει κοσμήσει με το ζωηρό και μυστηριώδες χρώμα του πλήθος έργων τέχνης.

Στο Lapis Lazuli, ο Ευριπίδης Λασκαρίδης επικεντρώνεται στην υπαρξιακή μας σχέση με τον φόβο και το τρομακτικό και επιζητά να εξερευνήσει μια σειρά από δίπολα, όπως το υλικό με το πνευματικό, το ονειρικό με το εφιαλτικό και το συνειδητό με το ασυνείδητο, κατασκευάζοντας έτσι επί σκηνής ένα πυκνό πλέγμα αντιθέσεων. Αυτές οι σχέσεις αντίθεσης συναντιούνται –απρόσμενα για τον δημιουργό και ερμηνευτή– ακόμα και στο ίδιο το όνομα του πετρώματος, το οποίο ετυμολογικά αποτελεί σύζευξη της λατινικής λέξης "lapis" (πέτρα) και του αραβικού "lāzurd" (γαλάζιο), που έχει τη ρίζα του στο Περσικό "lājevard" (ουρανός). Ως εκ τούτου, το λάπις λάζουλι συχνά αποδίδεται ως «Πέτρα από τον Ουρανό».

Ο Λασκαρίδης αναφέρει για το έργο: «Η αφετηρία μου είναι διαφορετική και μου επιβάλλεται απρόσμενα. Συνήθως, παίρνει δύο χρόνια για να ολοκληρωθεί κάθε έργο, από την σύλληψη μιας πρώτης ιδέας ή ενός χαρακτήρα. Στο Lapis Lazuli, ο κεντρικός χαρακτήρας με “επισκέφθηκε” για πρώτη φορά σε ένα όνειρο τον Φεβρουάριο του 2022, στη Λιέγη. Έκτοτε, αναζητώ τον κόσμο αυτού του χαρακτήρα. Στα περισσότερα έργα μου, αποφεύγω τη χρήση του λόγου, κυρίως για να μην εγκλωβίζεται το νόημα. Έτσι, συχνά παρεισφρέει ένας ακατάληπτος λόγος, μαζί με άλλα στοιχεία, όπως είναι το φως, τα αντικείμενα, οι μουσικές, η κίνηση των σωμάτων, των αντικειμένων και των φώτων, ακόμη και των ήχων. Το Lapis Lazuli μοιάζει να ολοκληρώνει κάτι, συνομιλεί με όλα όσα έχω κάνει. Ταυτόχρονα, έχω την αίσθηση ότι υπάρχει κάτι νέο εδώ, το οποίο όμως, μόλις καλούμαι να μιλήσω για αυτό, αυτομάτως θαμπώνει. Κάνω πως δεν το βλέπω λοιπόν. Περιμένουμε να μας εκπλήξει κι εμάς τους ίδιους το τέλος.»

Lapis σημαίνει λίθος στα λατινικά. Η λέξη lazuli (γενική του lazulum) προέχεται από την περσική lājward και δηλώνει μια γαλάζια απόχρωση. Lapis lazuli, λοιπόν, σημαίνει γαλάζια λίθος και πρόκειται για ένα ημιπολύτιμο αδιαφανές πέτρωμα με κύριο συστατικό τον λαζουρίτη. Αναφορές για αυτό γίνονται σε γραπτά της βαβυλωνιακής και αιγυπτιακής μυθολογίας και σε κείμενα της Βίβλου. Ο μύθος λέει πως ο βασιλιάς των Αιγύπτιων θεών Ρα φορούσε στο κεφάλι του ένα επεξεργασμένο κομμάτι λάπις λάζουλι σε σχήμα ματιού, το λεγόμενο «μάτι του ουρανού». Εκτιμάται πως ο λαζουρίτης έφτασε στην Ευρώπη με τα στρατεύματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Οι Ρωμαίοι του είχαν αποδώσει και θεραπευτικές ιδιότητες, μετατρέποντάς τον σε σκόνη.

Είναι η δεύτερη φορά που μια παράσταση του Ευριπίδη Λασκαρίδη τιτλοφορείται από ένα υλικό – η άλλη ήταν το ELENIT. O ίδιος παραδέχεται πως αυτό πηγάζει από την αγάπη του για τα αντικείμενα και, γενικότερα, την ύλη. Ή ίσως πάλι, όπως λέει, σχετίζεται με την παιδική επιθυμία του να σπουδάσει αρχιτεκτονική, κάτι το οποίο, έως έναν βαθμό, κυνήγησε και ως ενήλικας και εξακολουθεί να τον ενδιαφέρει πολύ.

Η έρευνα για το Lapis Lazuli ξεκίνησε με την υποστήριξη του Onassis AiR, το οποίο έδωσε την ευκαιρία στον Ευριπίδη Λασκαρίδη να δουλέψει, μαζί με τους συνεργάτες του, κάποιες αρχικές ιδέες πάνω στα κοστούμια και τα σκηνικά της νέας παράστασης και να κάνει επιτόπια έρευνα στην Ιαπωνία. Το ταξίδι αυτό, όπως τονίζει ο ίδιος, αποδείχθηκε «αποκαλυπτικό», καθώς εκεί συνάντησε έναν πολιτισμό ο οποίος έχει στενή συγγένεια με το νέο σύμπαν που δημιουργεί. Εκεί, επίσης, είδε για πρώτη φορά θέατρο Καμπούκι, εκθέτοντας τον εαυτό του σε ένα είδος που τον ενδιαφέρει πολύ.

Μετά την παγκόσμια πρεμιέρα του Lapis Lazuli στη Στέγη, δρομολογείται μεγάλη περιοδεία. Ο πρώτος σταθμός είναι το Teatros del Canal στη Μαδρίτη και θα ακολουθήσουν, μεταξύ άλλων, το Πλόβντιβ της Βουλγαρίας –όπου η παράσταση θα παρουσιαστεί για τα μέλη του Big Pulse Network–, το Julidans στο Άμστερνταμ, το Torinodanza στο Τορίνο, το Festival Aperto στo Ρέτζιο Εμίλια, το Teatro della Pergola στη Φλωρεντία, το Θέατρο της Λιέγης στο Βέλγιο, το Εspoo στη Φινλανδία.

Η δημιουργική έλξη του Ευριπίδη Λασκαρίδη προς το γκροτέσκο και την υπερβολή μοιάζει να ορίζει συχνά τους χαρακτήρες των έργων του. Πιστεύει, εξάλλου, πως είναι ένας καλός δρόμος για να επισκεφτεί κανείς υπαρξιακά ζητήματα, «έμμεσα, από την πίσω πόρτα» όπως σημειώνει χαρακτηριστικά. Αφετηρία της δημιουργικής διαδικασίας του είναι ο κεντρικός χαρακτήρας κάθε έργου: λειτουργεί πάντα ως οδηγός, από τον οποίο ο ίδιος μπορεί να εμπνευστεί. Είναι ένας άξονας που, σε μεγάλο βαθμό, καθορίζει την πορεία της παράστασης αλλά, όπως επισημαίνει, «με έναν υποσυνείδητο τρόπο, ποτέ ρητά».

Παράλληλα με τη διεθνή πορεία των παραστάσεών του, ο Λασκαρίδης παραδίδει εργαστήρια σε ιδρύματα και δραματικές σχολές σε όλη την Ευρώπη. Ανάμεσά τους, ξεχωρίζει την πιο πρόσφατη εμπειρία του, στο “Camping” του CND Pantin στο Παρίσι, όπου είχε την ευκαιρία να συναντήσει καλλιτέχνες που θαυμάζει τη δουλειά τους, όπως η Meg Stuart και ο Steven Cohen. «Αυτή η συνάντηση ήταν πολύ σημαντική, καθώς, πέραν του ότι ανανεώνεται κανείς βλέποντας το νέο αίμα των χορευτών, προσπαθεί να καταλάβει ποια είναι η δική του, προσωπική φωνή» εξηγεί.

Μέσω της Pina Bausch Fellowship, το 2016, ο Ευριπίδης Λασκαρίδης παρακολούθησε από κοντά τη δουλειά του χορογράφου και σκηνοθέτη Lemi Ponifasio από τη Σαμόα (ο οποίος έχει εμφανιστεί στη Στέγη το 2012 και το 2014). Καθώς ο Πονιφάζιο δημιουργεί τα έργα του σε συνεργασία με ανθρώπους από τις αυτόχθονες κοινότητες των Μαορί (Νέα Ζηλανδία) και των Μαπούτσε (Χιλή), ο Λασκαρίδης, στο πλαίσιο της υποτροφίας, ακολούθησε τον διάσημο χορογράφο στη Βιέννη, το Παρίσι, τη Νέα Ζηλανδία, τη Χιλή και το Νησί του Πάσχα. Ο ίδιος ανακαλεί αυτή την εμπειρία ως μια από τις σπουδαιότερες που βίωσε στο εξωτερικό, αφού «κατάφερα ν’ αφήσω για λίγο πίσω τον Δυτικό εαυτό μου, που αποζητά ξεκάθαρες απαντήσεις, και βρέθηκα λίγο πιο ανοιχτός προς εκείνα που δεν λέγονται. Αισθάνθηκα μια αδιόρατη σχέση ανάμεσα στην πνευματικότητα και τη σκηνική δράση, που ακόμη και σήμερα προσπαθώ να διασαφηνίσω. Δύο πράγματα που έλεγε ο Λέμι νομίζω πως θα με συντροφεύουν για μια ζωή. “Τα λόγια είναι φτωχός διαμεσολαβητής” και “Εσείς στη Δύση κάνετε μια κουτή ερώτηση: Να ζει κανείς ή να μη ζει; Μα η απάντηση φυσικά είναι μία: Να ζει κανείς ΚΑΙ να μη ζει”».

Η συνεργασία του Ευριπίδη Λασκαρίδη με το Ίδρυμα Ωνάση ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2019, όταν το RELIC παρουσιάστηκε στο φεστιβάλ “Democracy is Coming” του Ιδρύματος στη Νέα Υόρκη. Τον Νοέμβριο του 2019 ο Ευριπίδης Λασκαρίδης εγκαινίασε τη συνεργασία του με τη Στέγη, παρουσιάζοντας το ELENIT, την πρώτη μεγάλης κλίμακας διεθνή συμπαραγωγή με την υπογραφή του. Η παράσταση συνεχίζει την περιοδεία της σε μεγάλα θέατρα και φεστιβάλ, μαζί με τις δύο άλλες δημιουργίες του, RELIC και TITANS.



Lapis Lazuli: Τετάρτη 4 έως Κυριακή 21 Απριλίου 2024, 20:30. Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, Συγγρού 107, Κεντρική Σκηνή, Τετάρτη – Κυριακή, 20:30, Διάρκεια: 80 λεπτά. Έναρξη προπώλησης: 14 Μαρτίου, Κανονικό: 7, 15, 22, 28 €


Διαβάστε επίσης:
Έρχεται Καύσωνας
O Τβαρκόβσκι μας πάει στη Μαλακάσα για μια rave εμπειρία
Το Μουσείο Παιχνιδιών Μπενάκη της Αθήνας


Ακολουθήστε μας στο Instagram και στο Fb για να βλέπετε τα άρθρα που σας ενδιαφέρουν 
 

εμφάνιση σχολίων