Αν θέλουμε να μάθουμε επί της ουσίας κάποια πράγματα για τον κινηματογράφο, ο Μάρτιν Σκορσέζε μοιράζεται μαζί μας τις 85 καλύτερες ταινίες όλων των εποχών.
Οι περισσότερες από τις ταινίες που αγαπάει είναι γνωστές, μιας και ο ίδιος τις αναφέρει πάντοτε στις συνεντεύξεις του. Οι εμμονές του περιλαμβάνουν σχεδόν ολόκληρες φιλμογραφίες: Βινσέντε Μινέλι, Όρσον Γουέλς, Μπίλι Γουάιλντερ, Ρομπέρτο Ροσελίνι κ.ά. Μερικές ταινίες τις μοιράζεται απλώς ως τίτλο. Κάποιες άλλες τις συνοδεύει με κάτι δικό του: μια σκέψη, ένα σχόλιο, μια αίσθηση ή κάτι διακριτικά χρωματισμένο με χιούμορ. Όπως τότε, όταν στα 10 του χρόνια είδε για πρώτη φορά το «Γκίλντα» του Τσαρλς Βίντορ.
Οι 85 αγαπημένες ταινίες του Μάρτιν Σκορσέζε είναι οι:
1. “Αce in the Hole” του Μπίλι Γουάιλντερ (1951)
2. “All That Heaven Allows” του Ντάγκλας Σερκ (1955)
3. “America, America” του Ελία Καζάν (1963)
4. «Ένας Αμερικανός στο Παρίσι» του Βινσέντε Μινέλι (1951)
5. «Αποκάλυψη Τώρα!» του Φράνσις Φορντ Κόπολα (1979)
6. «Αρσενικό και Παλιά Δαντέλα» του Φρανκ Κάπρα (1944)
7. “The Bad and the Beautiful” του Βινσέντε Μινέλι (1952)
8. “The Band Wagon” του Βινσέντε Μινέλι (1953)
9. «Γεννημένος την 4η Ιουλίου» του Όλιβερ Στόουν (1989) («Να ένα παράδειγμα πως η Universal ήθελε να κάνει σπουδαίες ταινίες»)
10. «Το Ακρωτήρι του Φόβου» του Τζ. Λι Τόμσον (1962)
11. “Cat People” του Ζακ Τουρνέρ (1942)
12. “Caught” του Μαξ Οφίλς (1949)
13. «Ο Πολίτης Κέιν» του Όρσον Γουέλς (1941): «Ο Όρσον Γουέλς ήταν μια δύναμη της φύσης που ήρθε και εξαφάνισε τα πάντα. Ο “Πολίτης Κέιν” είναι η πιο ριψοκίνδυνη ταινία που γυρίστηκε ποτέ. Είναι ακόμη εδώ, διαχρονική, σοκαριστική. Παίρνει οτιδήποτε γνωρίζουμε για την αφήγηση και το πετάει στον αέρα».
14. «Η Συνομιλία» του Φράνσις Φορντ Κόπολα (1974)
15. «Τηλεφωνήσατε Ασφάλεια Αμέσου Δράσεως (Dial M for Murder) του Άλφρεντ Χίτσκοκ (1954)
16. “Do The Right Thing” του Σπάικ Λι (1989)
17. «Μονομαχία στον Ήλιο» του Κινγκ Βίντορ (1946)
18. “The Four Horseman of the Apocalypse” του Ρεξ Ίνγκραμ (1921)
19. “Europa ’51” του Ρομπέρτο Ροσελίνι (1952)
20. «Πρόσωπα» του Τζον Κασαβέτη (1968): «Ο Κασαβέτης γύρισε αυτήν την ταινία στο σπίτι του στο Λος Άντζελες με τη γυναίκα του, Τζίνα Ρόουλαντς, και μερικούς φίλους. Και όταν τα “Πρόσωπα” προβλήθηκαν στο Φεστιβάλ της Νέας Υόρκης, ήταν ένας θρίαμβος, κάτι που κανείς δεν είχε ξαναδεί μέχρι τότε. Ο Κασαβέτης είναι ο άνθρωπος που προσωποποιεί την απόλυτη ανεξαρτησία στο σινεμά».
21. “The Fall of the Roman Empire” του Άντονι Μαν (1964)
21. “The Flowers of St. Francis” του Ρομπέρτο Ροσελίνι (1950): «Αυτή η ταινία μαζί με το “Europa '51” είναι δύο από τις καλύτερες ταινίες για τον άνθρωπο που αναζητά κάτι πέρα από τον υλικό κόσμο. Απλό και πανέμορφο».
23. “Force of Evil” του Εΐμπραχαμ Πολόνσκι (1948)
24. “Forty Guns” του Σάμιουελ Φούλερ (1957)
25. «Γερμανία Ώρα Μηδέν» του Ρομπέρτο Ροσελίνι (1948): «Είναι μια επώδυνη ταινία. Ο Ροσελίνι ήταν ο πρώτος που πήγε στη Γερμανία μετά τον πόλεμο, για να διδάξει πώς μπορούμε να ζήσουμε όλοι ενωμένοι. Και ένιωθε πως το σινεμά ήταν το εργαλείο για να το μεταδώσει καλύτερα».
26. «Γκίλντα» του Τσαρλς Βίντορ (1946): «Την είδα όταν ήμουν 10 ετών. Και η αντίδρασή μου ήταν κάπως αστεία. Εγώ και οι φίλοι μου δεν ξέραμε τι να κάνουμε στη θέα της Ρίτα Χέιγουορθ. Μπορείτε να το φανταστείτε; Να βλέπεις την “Γκίλντα” στα 10 σου; Αλλά αυτό κάναμε τότε: Πηγαίναμε σινεμά».
27. «Ο Νονός» του Φράνσις Φορντ Κόπολα (1972)
28. “Gun Crazy” του Τζόζεφ Λιούις (1950)
29. “Health” του Ρόμπερτ Άλτμαν (1980)
30. “Heaven’s Gate” του Μάικλ Τσιμίνο (1980)
31. “House of Wax” του Αντρέ Ντε Τοθ (1953)
32. “How Green Was My Valley” του Τζον Φορντ (1941): «Εκτιμώ την ποιητική ματιά του Τζον Φορντ. Βρίσκεται όλη μέσα στην εικόνα».
33. “The Hustler” του Ρόμπερτ Ρόσεν (1961)
34. “I Walk Alone” του Μπάιρον Χάσκιν (1948)
35. “The Infernal Cakewalk” του Ζορζ Μελιές (1903)
36. «Συνέβη Μια Νύχτα» του Φρανκ Κάπρα (1934): «Δεν είχα μεγάλη εκτίμηση για αυτήν την ταινία, μέχρι που την είδα στη μεγάλη οθόνη. Και ανακάλυψα πως είναι ένα αριστούργημα. Η γλώσσα του σώματος ανάμεσα στον Κλαρκ Γκέιμπλ και την Κλοντέτ Κολμπέρ είναι μοναδική».
37. «Ο Ιάσονας και οι Αργοναύτες» του Ντον Τσάφι (1963)
38. «Ταξίδι στην Ιταλία» του Ρομπέρτο Ροσελίνι (1954): «Μετά το γάμο του με την Ίνγκριντ Μπέργκμαν, ο Ρομπερτο Ροσελίνι άφησε πίσω του το νεορεαλισμό. Αντ’ αυτού γύρισε προσωπικές ιστορίες που σήμαιναν περισσότερα πράγματα για τον ίδιο και είχαν να κάνουν με ένα διανοητικό μυστικισμό. Το “Ταξίδι στην Ιταλία” είναι βασικά μια ταινία για έναν άντρα και μια γυναίκα μέσα σε ένα αυτοκίνητο, αυτό που μετά θα γινόταν το κίνημα της Nouvelle Vague. Οι περισσότεροι θεατές νεαρής ηλικίας μπορεί να μην έχουν δει αυτήν την ταινία, αλλά μέσα της βρίσκεται το ανεξάρτητο σινεμά τού σήμερα».
39. «Ιούλιος Καίσαρας» του Τζόζεφ Μάνκιεβιτς (1953)
40. “Kansas City” του Ρόμπερτ Αλτμαν (1996)
41. “Kiss Me Deadly” του Ρόμπερτ Όλντριτς (1955)
41. “Klute” του Άλαν Πάκουλα (1971): «Υπάρχουν ταινίες που έχουν αλλάξει τον τρόπο που κάνουμε σινεμά. Όπως το “Klute”, όπου η φωτογραφία του Γκόρντον Γουίλις είναι τόσο σκοτεινή... Στην αρχή αυτό ξάφνιασε το κοινό, γιατί είχε συνηθίσει να βλέπει τα πράγματα με ένα συγκεκριμένο τρόπο που τον υπαγόρευαν τα στούντιο».
43. “La Terra Trema” του Λουκίνο Βισκόντι (1948)
44. “The Lady from Shanghai” του Όρσον Γουελς (1947): «Δεν ξέρω αν αυτή η ταινία είναι φιλμ νουάρ, αλλά είναι περίεργη και ευφυής».
45. «Ο Γατόπαρδος» του Λουκίνο Βισκόντι (1963): «Ο Βισκόντι, ο Ροσελίνι και ο Ντε Σίκα ήταν οι ιδρυτές του νεορεαλισμού. Ο Βισκόντι ακολούθησε μια τελείως διαφορετική πορεία από τον Ροσελίνι. Και έκανε αυτήν την ταινία, μία από τις μεγαλύτερες που γυρίστηκαν ποτέ».
46. «Μάκβεθ» του Όρσον Γουέλς (1948): «Αυτή ήταν η πρώτη ταινία του Γουέλς που είδα ποτέ στην τηλεόραση. Τη γύρισε μέσα σε 27 ημέρες. Ήταν διαφορετική από οποιονδήποτε “Μάκβεθ” είχα δει μέχρι τότε. Περισσότερο σινεμά παρά θέατρο. Ό,τι έκανε ο Γουέλς ήταν ένα μεγάλο ρίσκο».
47. “The Magic Box” του Τζον Μπούλτινγκ (1951): «Υπήρχαν άνθρωποι που πίστευαν πως οι ήρωες αυτής της ταινίας είχαν εφεύρει το σινεμά».
48. “M*A*S*H” του Ρόμπερτ Άλτμαν (1972): «Το είδα σε μια δημοσιογραφική προβολή. Και ήταν ο μοναδικός ποδοσφαιρικός αγώνας που κατάλαβα ποτέ στη ζωή μου».
49. “A Matter of Life and Death” των Μάικλ Πάουελ και Έμερικ Πρεσμπέργκερ (1946): «Ένα ακόμη πανέμορφο φιλμ των Πάουελ και Πρεσμπέργκερ, το οποίο γυρίστηκε μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, με αποτέλεσμα ο κόσμος να θεωρήσει πως η λέξη θάνατος δε μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στον τίτλο. Έτσι το άλλαξε σε “Stairway to Heaven”. Τώρα είναι πάλι “A Matter of Life and Death”».
50. “McCabe & Mrs. Miller” του Ρόμπερτ Άλτμαν (1971): «Αυτό είναι το απόλυτο αριστούργημα. Ο Άλτμαν μπορούσε να γυρίζει γρήγορα και να έχει τους καλύτερους ηθοποιούς».
51. “The Messiah” του Ρομπέρτο Ροσελίνι (1975): «Η τελευταία ταινία του Ρομπέρτο Ροσελίνι υπήρξε και η τελευταία της τρίτης του περιόδου. Μια πανέμορφη τηλεοπτική ταινία για τον Χριστό. Είχε σκοπό να κάνει κι άλλες ταινίες, όπως μία για τον Καρλ Μαρξ. Πίστευε πως η τηλεόραση είναι ο μοναδικός τρόπος για να μιλήσεις στους νέους ανθρώπους, να τους εκπαιδεύσεις. Αλλά μετά, όπως είναι φυσικό, η τηλεόραση άλλαξε».
52. «Ο Καουμπόι του Μεσονυκτίου» του Τζον Σλέσιντζερ (1969)
53. «Μίσιμα» του Πολ Σρέιντερ (1985)
54. “Mr. Deeds Goes to Town” του Φρανκ Κάπρα (1936)
55. “Mr. Smith Goes to Washington” του Φρανκ Κάπρα (1939)
56. “Nashville” του Ρόμπερτ Άλτμαν (1975): «Ο Άλτμαν είχε μια οπτική γωνία καθαρά αμερικανική και ένα καλλιτεχνικό όραμα, για να μπορεί να το ακολουθεί. Όλη η πρώιμη περίοδός του οδηγούσε σε αυτήν την ταινία».
57. «Η Νύχτα και η Πόλη» του Ζιλ Ντασέν (1950): «Είναι το απόλυτο βρετανικό φιλμ νουάρ».
58. “One, Two, Three” του Μπίλι Γουάιλντερ (1961)
59. «Οθέλλος» του Όρσον Γουέλς (1952): «Χρειάστηκαν πολλά χρόνια για να ολοκληρώσει ο Γουέλς αυτήν την ταινία. Υπάρχουν πολλά γρήγορα κοψίματα στο μοντάζ και μια υπέροχη σεκάνς, όπου δύο άνθρωποι πέφτουν θύματα σε τουρκικό χαμάμ. Ο Γουέλς ήταν έτοιμος να γυρίσει τη σκηνή, αλλά τα κοστούμια των ηθοποιών δεν ήταν έτοιμα. Έτσι αποφάσισε να γίνει η σκηνή στο χαμάμ και οι ηθοποιοί να φορούν πετσέτες».
60. “Paisa” του Ρομπέρτο Ροσελίνι (1946): «Αυτή είναι η πιο αγαπημένη μου απ' όλες τις ταινίες του Ροσελίνι».
61. “Peeping Tom” των Μάικλ Πάουελ και Έμερικ Πρεσμπέργκερ (1960): «Ο Μάικλ Πάουελ ρίσκαρε τα πάντα με αυτήν την ταινία και έχασε, με αποτέλεσμα η καριέρα του να τελειώσει. Το φιλμ ήταν τόσο σοκαριστικό για κάποιους βρετανούς κριτικούς, αλλά και για το κοινό, επειδή αντιμετώπιζε τον ηδονοβλεψία του με συμπάθεια, ενώ ήταν ένας κατά συρροή δολοφόνος, ο οποίος σκότωνε γυναίκες με μια κάμερα, αντικατοπτρίζοντας όλους εμάς και την ηδονή που νιώθουμε όταν βλέπουμε ταινίες τρόμου. Ένας κριτικός είπε πως αυτή η ταινία έπρεπε να ριχτεί στη λεκάνη της τουαλέτας. Ο Πάουελ έκανε μόνο μια-δυο ταινίες μετά από αυτήν. Και εξαφανίστηκε. Τώρα στη Μ. Βρετανία υπάρχουν κάμερες που παρακολουθούν τους πολίτες ακόμη και στο δρόμο».
62. “Pickup on South Street” του Σάμιουελ Φούλερ (1953)
63. «Ο Παίχτης» του Ρόμπερτ Άλτμαν (1992)
64. “The Power and the Glory” του Γουίλιαμ Κ. Χάουαρντ (1933): «Σκηνοθετημένο από τον Γουίλιαμ Κ. Χάουαρντ και γραμμένο από τον Πρέστον Στάρτζες, έχει τη δομή που ο Μάνκιεβιτς και ο Γουέλς χρησιμοποίησαν για τον “Πολίτη Κέιν”».
65. “Stagecoach” του Τζον Φορντ (1939): «Ο Γουέλς έκλεβε από παντού. Τα ταβάνια και τα εσωτερικά του κλασικού γουέστερν του Τζον Φορντ τον ενέπνευσαν για τον “Πολίτη Κέιν”».
66. “Raw Deal” του Άντονι Μαν (1948)
67. «Τα Κόκκινα Παπούτσια» του Μάικλ Πάουελ (1948): «Υπάρχει κάτι τόσο πλούσιο και τόσο δυνατό σε αυτήν την ιστορία και στον τρόπο που χρησιμοποιείται το χρώμα. Οι σκηνές του μπαλέτου είναι σαν πρώιμο ροκ βίντεο κλιπ. Είναι σαν να βλέπεις τι βλέπει, τι ακούει και τι νιώθει ο χορευτής. Είναι σαν το “Οργισμένο Είδωλο”».
68. “The Rise of Louis XIV” του Ρομπέρτο Ροσελίνι (1966): «Στην τρίτη περίοδο της καριέρας του, ο Ροσελίνι αποφάσισε να κάνει μια σειρά από εκπαιδευτικές ταινίες. Αυτό είναι το πρώτο φιλμ αυτής της σειράς και είναι ένα αριστούργημα. Το γύρισε σε 16mm για την τηλεόραση και το αποκάλεσε μη δραματικό φιλμ. Κι όμως, κάθε φορά που το βλέπω στη μεγάλη οθόνη, τα κάδρα του θυμίζουν πίνακες. Ο Ροσελίνι δε μπορούσε να ξεφύγει από την καλλιτεχνική του φύση. Δεν υπάρχει τίποτα σαν τα τελευταία δέκα λεπτά αυτής της ταινίας όσον αφορά στον τρόπο που μπορείς να απεικονίσεις την εξουσία».
69. “The Roaring Twenties” του Ραούλ Γουόλς (1939)
70. «Ο Ρόκο και τα Αδέρφια του» του Λουκίνο Βισκόντι (1960)
71. «Ρώμη, Ανοχύρωτη Πόλη» του Ρομπέρτο Ροσελίνι (1945): «Έβλεπα ιταλικές ταινίες ως πεντάχρονο παιδί σε μια τηλεόραση 16 ιντσών που είχε αγοράσει ο πατέρας μου. Υπήρχαν μόνο τρεις τηλεοπτικοί σταθμοί τότε. Ένας από αυτούς έδειχνε ιταλικές ταινίες κάθε Παρασκευή βράδυ για την κοινότητα των ιταλοαμερικανών, με υπότιτλους, και όλη η οικογένεια συγκεντρωνόταν μπροστά στην τηλεόραση για να τις δει».
72. “Secrets of the Soul” του Γκέοργκ Βίλχελμ Παμπστ (1912): «Αυτό ήταν ένα βωβό φιλμ που οι σκηνές των flashbacks δεν έμοιαζαν με τίποτα απ’ όσα είχαμε δει μέχρι τότε. Ήταν σχεδόν πειραματικό».
73. “Senso” του Λουκίνο Βισκόντι (1954): «Μια απίστευτη ταινία από τον Λουκίνο Βισκόντι. Ακόμη ένα νεορεαλιστικό αριστούργημα».
74. «Σκιές» του Τζον Κασαβέτη (1959): «Είδα τις “Σκιές” στην 8η Οδό στο Street Playhouse του Μανχάταν. Πρόκειται για μια τόσο δυνατή και ευθεία σύνδεση με την ανθρώπινη συμπεριφορά. Ήταν σαν να μην υπήρχε κάμερα. Και αγαπώ τις θέσεις της κάμερας. Αλλά αυτό ήταν σαν να ζούσες μαζί με αυτούς τους ανθρώπους».
75. “Shock Corridor” του Σάμιουελ Φούλερ (1963)
76. “Some Came Running” του Βινσέντε Μινέλι (1958)
77. “Stromboli” του Ρομπέρτο Ροσελίνι (1950): «Αυτό ήταν ένα πολύ σημαντικό φιλμ για τον Ροσελίνι και τη δεύτερη περίοδό του. Πολύ όμορφο».
78. “Sullivan’s Travels” του Πρέστον Στάρτζες (1941): «Ο Μπίλι Γουάιλντερ μου είχε πει πως είσαι όσο καλός όσο η πιο πρόσφατη ταινία σου. Ο Σάλιβαν, που τον υποδύεται ο Τζόελ ΜακΡέι, ανήκει στο σύστημα των στούντιο και δημιουργεί κωμωδίες κάτω από αυτήν την πίεση. Μια μέρα αποφασίζει να κάνει αυτό που θέλει και ξεκινάει ένα ταξίδι για να μάθει τι σημαίνει να ζει ως φτωχός. Το φινάλε της ταινίας είναι πολύ συγκινητικό».
79. “Sweet Smell of Success” του Αλεξάντερ ΜακΚέντρικ (1957)
80. “Tales of Hoffman” των Μάικλ Πάουελ και Έρικ Πρεσμπέργκερ (1951): «Αυτό ήταν ένα μεγάλο ρίσκο για τους Πάουελ και Πρεσμπέργκερ. Στην πραγματικότητα, το έχασαν».
81. «Ο Τρίτος Άνθρωπος» του Κάρολ Ριντ (1949): «Ο Κάρολ Ριντ έκανε μία από αυτές τις ταινίες όπου όλα βρίσκονται στη θέση τους για κάποιο λόγο. Με έκανε να δω, μαζί με τον “Πολίτη Κέιν”, ότι υπήρχε και ένας άλλος τρόπος για να πεις μια ιστορία και μια άλλη προσέγγιση του κάδρου από αυτήν που μας δίδαξε το κλασικό σινεμά...».
82. “T-Men” του Άντονι Μαν (1947)
83. «Ο Άρχων του Τρόμου» (Touch of Evil) του Όρσον Γουέλς (1958): «Η καριέρα του Γουέλς στο Μercury Theater τον έκανε άρχοντα του ήχου. Απλά άκουσε αυτήν την ταινία -μπορείς να κλείσεις τα μάτια και να φανταστείς όλα όσα συμβαίνουν στην οθόνη».
84. «Η Δίκη» του Όρσον Γουέλς (1962): «Ακόμη μια ταινία που μας έδειξε ένα νέο τρόπο για να βλέπουμε τις ταινίες».
85. “Two Weeks in Another Town” του Βινσέντε Μινέλι (1962)
Ο Μάρτιν Μαρκαντόνιο Λουτσιάνο Σκορσέζε (17 Νοεμβρίου 1942) είναι ιταλοαμερικανός, βραβευμένος με Όσκαρ σκηνοθέτης σεναριογράφος και παραγωγός. Είναι επίσης ιδρυτής του World Cinema Foundation και πρόεδρος του Μη Κερδοσκοπικού Οργανισμού Film Foundation, που ειδικεύεται στην αναπαλαίωση ταινιών και την αποτροπή της καταστροφής πρωτότυπων φιλμ. Για τη συμβολή του στον κινηματογράφο έχει βραβευτεί με το AFI Life Achievement Award, καθώς επίσης και με Χρυσή Σφαίρα, BAFTA και βραβείο από την Ένωση Αμερικανών Σκηνοθετών. Είναι κάτοχος μάστερ στη σκηνοθεσία κινηματογράφου από τη σχολή τεχνών Tisch του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης. Μερικές από τις πιο γνωστές ταινίες του είναι «Ο Ταξιτζής», «Ο Τελευταίος Πειρασμός», «Το Οργισμένο Είδωλο», «Το Χρώμα του Χρήματος», «Τα Καλά Παιδιά», «Το ακρωτήρι του Φόβου» κ.ά. Θεωρείται ένας από τους πιο σημαντικούς σκηνοθέτες της γενιάς του, με μεγάλη επιρροή στην πορεία του αμερικανικού κινηματογράφου.