Κοντά στους Ρομά έμαθα (ξανά) κάτι απίστευτα απλό και ουσιώδες. Πως είναι άνθρωποι σαν εμάς. Πως αυτήν τους την ιδιότητα μέσα μου τούς την είχα στερήσει. Σαν εμάς, με κωλόπαιδα και καλόπαιδα. Με καταπληκτικούς ανθρώπους, με σκάρτους ανθρώπους, με αξιοπρεπείς και χαμερπείς αλλά σαν εμάς. Όμως με μια διαφορά: κωλόπαιδα και καλόπαιδα οι Ρομά βιώνουν συλλογικά τον χειρότερο ρατσισμό, τον πιο ανθεκτικό και έντονο που έχω δει να εξασκείται σε κοινωνική ομάδα. Όχι από χτες.
Κοντά στους Ρομά έμαθα (ξανά) κάτι απίστευτα απλό και ουσιώδες. Πως είναι άνθρωποι σαν εμάς
Εδώ και χιλιετίες έχουν βρεθεί σε εκείνο το περιθώριο το οποίο η κοινωνία φτιάχνει ακριβώς για να καταναλώνει, γιατί της είναι χρήσιμο. Από τους Ρομά και την επαφή μας νομίζω εγώ έχω πάρει περισσότερα από ό,τι εκείνοι από εμένα. Με έκαναν, κυρίως, να μη φοβάμαι. Στα τελευταία μου ταξίδια στην Αθήνα και σε άλλες μεγαλουπόλεις έκανα μια εκπληκτική διαπίστωση. Δεν φοβάμαι πια τα «κακόφημα μέρη» και τις «παράξενες ώρες» όπως παλιά που έτρεμα και αγχωνόμουν αν ήταν να βρεθώ από κακή τύχη εκεί. Μιλώ με απόκληρους που παλιότερα θα φοβόμουν «μη μου κολλήσουν» τίποτα. Με ανθρώπους που άλλοι αποφεύγουν.
Πίσω από την βιτρίνα του αποσυνάγωγου ανακαλύπτω έναν άνθρωπο, μια ιστορία, ένα σύμπαν ολόκληρο. Πολλοί λένε πως δε βρίσκουν κάτι εκεί, σε ξοφλημένες καταστάσεις και ερημιές. Πόσο λάθος κάνουν... Εγώ βρίσκω κομμάτια δικά μου-δικά μας. Τι να φοβηθώ; Θα μου πάρουν τα ψιλά; Θα μου κλέψουν το κινητό; Χαλάλι. Μου κλέβουν κάθε μέρα και με το νόμο τα λεφτά και την ίδια τη ζωή οι τράπεζες, η δουλειά, οι φόροι, με κλέβουν φάτσα φόρα σε ποσά τρελά αλλά εγώ φοβάμαι το πρεζάκι, τον άστεγο, το μαυριδερό Τσιγγάνο. Θα μου κολλήσουν αρρώστια με μια απλή κουβέντα, θα μου φορτωθούν. Δε με κολλάνε κάθε μέρα καρκίνο και χίλιες αρρώστιες αυτά που μου πασάρουν όμορφα και ωραία να φάω οι εταιρίες, δε μου στερούν την υγεία μου κάθε μέρα με χίλιους τρόπους, από το καυσαέριο που αναπνέω μέχρι το αντιβιοτικό, το χημικό, το φυτοφάρμακο που θα καταπιώ τρώγοντας τα πάντα, ο άστεγος θα με απειλήσει θανάσιμα.
Πίσω από την βιτρίνα του αποσυνάγωγου ανακαλύπτω έναν άνθρωπο, μια ιστορία, ένα σύμπαν ολόκληρο
Πόσοι μαχαιρώθηκαν πηγαίνοντας να κάνουν το καλό, τολμώντας να δουν τον άλλο σαν άνθρωπο και όχι σαν ξοφλημένη απειλή; Σίγουρα κάμποσοι, αλλά και σίγουρα απείρως λιγότεροι από όσους φεύγουν καθημερινά για τον άλλο κόσμο μακάρια νικημένοι από την σαπίλα της ασφαλούς και πεπεισμένης ζωούλας μας... Μας μεγαλώνουν να φοβόμαστε ό,τι μας δίνουν εντολή να φοβόμαστε. Τα άλλα μας μαθαίνουν να τα έχουμε ανάγκη και να τα προσκυνάμε. Οι Ρομά μου έκαναν δώρο να το καταλάβω αυτό. Είναι μια αλλαγή στη ψυχή μου που δεν θα μπορέσω ποτέ να ξεπληρώσω.
Γιώργος Τυρίκος-Εργάς
Διαβάστε επίσης: «Εμείς οι καλοί»